«Δεν έχει τόση σημασία το τι θα πω εγώ, όσο το τι καταλαβαίνουν οι άλλοι»
«Διαβάζοντας φρεσκοτυπωμένο το ιστορικό μυθιστόρημα “Ο ήλιος δύο κόσμων” που κυκλοφόρησε μόλις πριν δύο μήνες από τις εκδόσεις “Πατάκη”, είχαμε την αίσθηση ότι σύντομα θ’ απασχολήσει τις πολιτιστικές στήλες των εφημερίδων.
Δεν είναι μόνο η απλή και ταυτόχρονα περίτεχνη γραφή με τη συναρπαστική ροή, δεν είναι η εξιστόρηση των γεγονότων και η επιμήκυνσή τους μέσα από τα υφάδια μιας γόνιμης και με σεβασμό φαντασίας, δεν είναι μόνο η όποια ιστορική ή λογοτεχνική αξία του έργου. Το κυριότερο είναι ότι η Γεωργία Γαλάνη το έγραψε στα 16-17 χρόνια της και το κυκλοφόρησε στα 18! Και θα στοιχηματίζαμε ότι σύντομα θ’ ακούσουμε από πολλές μεριές πολλά κι ενδιαφέροντα τόσο για το έργο, όσο και για την ίδια…».
Αυτά σημειώναμε πριν από τρία χρόνια, παρουσιάζοντας στο κοινό της Θράκης το συναρπαστικό βιβλίο «Ο ήλιος των δύο κόσμων» της Γεωργίας Γαλάνη. Προσθέτοντας ότι πρόκειται για μια «ταλαντούχα στη γραφή και αφοπλιστική συνομιλήτρια» και σημειώνοντας: «Εντυπωσιάζει ο γλωσσικός πλούτος αλλά και η πυκνότητα της αφήγησης. Εκεί που ρέει η εξέλιξη των γεγονότων, έρχονται αναπάντεχες λέξεις κι εκφράσεις που ξαφνιάζουν ευχάριστα. Προηγείται η εξιστόρηση περιστατικών και όλα τα υπόλοιπα έρχονται μετά, συμπληρώνοντάς την. Περιγραφές που άλλοτε είναι απλές και παραπέμπουν στη χρονολογική ηλικία της συγγραφέως και το όμορφο πάθος της να παρουσιάσει πλήθος γεγονότων που φαίνεται ότι κατέχει μετά από συστηματική μελέτη. Κι άλλοτε γίνονται πολυσύνθετες, προοιωνίζοντας ένα ενδιαφέρον μέλλον σε νέα συγγραφική απόπειρα».
Τρία χρόνια αργότερα, όλα τα παραπάνω επιβεβαιώνονται μέχρι κεραίας με την κυκλοφορία προ διμήνου του νέου ιστορικού μυθιστορήματος της 22χρονης συγγραφέως -και απόφοιτης του τμήματος Ιστορίας και Αρχαιολογίας του Α.Π.Θ.- με τίτλο «Η κατάρα των Ελλήνων». Κεντρικός ήρωας ένας νεαρός Πέρσης που βλέπει τη ζωή του να συνθλίβεται στις συμπληγάδες της Ελλάδας μέσα στη δίνη ενός απρόβλεπτου πολέμου που τσακίζει έθνη και περηφάνιες.
Στο πρώτο βιβλίο, η νεαρή συγγραφέας θέτει το ερώτημα «γενναιόψυχος ελευθερωτής ή παράφρων κατακτητής;», τασσόμενη με την πρώτη εκδοχή αλλά μην αποσιωπώντας και πάμπολλα ενδεχόμενα που αφήνουν την υποψία και της δεύτερης… Δεν γίνεται λόγος για εκπολιτισμό αλλά για εκδίκηση για τα δεινά των Ελλήνων από τους Πέρσες και τους Ασιάτες, ενώ σκιαγραφείται και η σχέση του Αλέξανδρου με τον Ηφαιστίωνα. Και στη σελίδα 91, στέκει μια φράση που κάλλιστα θα μπορούσε ν’ αφιερωθεί (και) σε σημερινούς… εξωνημένους: «Έλληνες που επιλέγουν το χρήμα και τον πλούτο των βαρβάρων από το ιερό καθήκον και την τιμή, δεν είναι Έλληνες»…
«Θέλω να βλέπω λίγο και την πλευρά των ηττημένων που η ιστορία τους ξεχνάει»
«Δεν έχει τόση σημασία το τι θα πω εγώ, όσο το τι καταλαβαίνουν οι άλλοι από το βιβλίο και τι λένε γι’ αυτό», λέει σε συνομιλία μας η Γεωργία Γαλάνη και παραθέτουμε χωρίς δικές μας προσθήκες και σχόλια, όσα… εξιστορεί γι’ αυτό:
«Πρόκειται για ένα ιστορικό μυθιστόρημα πιο ελεύθερο από το πρώτο, αφού ο πρωταγωνιστής είναι φανταστικό πρόσωπο. Αναφέρεται στην περίοδο των περσικών πολέμων επί Ξέρξη, με ιστορικό φόντο το 480-479 π.Χ. Προσπάθησα να δω την ιστορία από την άλλη πλευρά, γι’ αυτό ο πρωταγωνιστής είναι Πέρσης αξιωματικός που συμμετέχει στον πόλεμο στην Ελλάδα, κάτι που του αλλάζει τη ζωή με διάφορους τρόπους. Ήταν αρκετά δύσκολο γιατί δεν είναι γνωστά πολλά πράγματα για τους Πέρσες στην Ελλάδα. Δεν βρήκα πολλές πηγές παρά δυο-τρία βιβλία στα αγγλικά.
Το θέμα περιέχει πράγματα που είναι χιλιοειπωμένα και ήθελα να δοκιμάσω κάτι διαφορετικό. Επειδή την ιστορία τη γράφουν οι νικητές, θέλω να βλέπω λίγο και την πλευρά των ηττημένων που η ιστορία τους ξεχνάει. Με κέντρισε και η τάση των νεοελλήνων να ηρωοποιούν τόσο πολύ τους αρχαίους Έλληνες και το παρελθόν τους γενικότερα. Θέλησα να δείξω ότι και αυτοί είχαν κάποια μελανά σημεία. Το βιβλίο δεν είναι για να μάθει κάποιος για τη θρησκεία ή για τη φιλοσοφία των Περσών, αλλά περισσότερο για το τι εντύπωση θα προκαλούσε σ’ ένα Πέρση η επαφή με την Ελλάδα και τους Έλληνες.
Εν πολλοίς τα ελαττώματα των αρχαίων Ελλήνων είναι ίδια μ’ αυτά που έχουν σήμερα οι νεοέλληνες. Κι αυτό είναι κάτι που τονίζω. Κάποια γνωστά στοιχεία τα διαφοροποιώ και τα βλέπω από άλλη θέση, με λίγο διαφορετική ματιά από αυτή του Ηρόδοτου και των άλλων. Δεν ξέρω κατά πόσο πέτυχε, αφού είμαι γαλουχημένη με την ελληνική ματιά και παιδεία.
Όλοι βρίσκουν ενδιαφέρουσα την πλοκή και τον τρόπο με τον οποίο ψυχογραφώ τους ήρωες. Όπως και όλοι αναρωτιούνται “γιατί από εκείνη την πλευρά;”. Μερικοί λένε ότι το ύφος είναι λίγο βαρύ, βρέθηκαν και ορισμένοι που είπαν ότι χρησιμοποιώ κάποιες άγνωστες λέξεις. Ένας δημοσιογράφος τις εξέλαβε ως επίδειξη ευρυμάθειας και γλωσσομάθειας και το σχολίασε. Η αλήθεια είναι ότι κάποιες τέτοιες λέξεις βγήκαν αυθόρμητα. Ίσως να χρειαζόταν ένα επεξηγηματικό λεξιλόγιο που συχνά υπάρχει σε ιστορικά μυθιστορήματα. Πάντως, για λόγους ιστορικής και γλωσσικής ομοιογένειας δεν μπορούσα να χρησιμοποιήσω τις αντίστοιχες νεοελληνικές λέξεις για μερικά πράγματα».
«Η Ελλάδα από τότε που δημιουργήθηκε ως κράτος ζει με λεφτά ξένων. Ανεξάρτητη δεν υπήρξε ποτέ»
Στα μέσα του Νοέμβρη (ένα μήνα μετά την κυκλοφορία του) το βιβλίο ήταν στην ενδέκατη θέση των δεκαπέντε πιο εμπορικών βιβλίων των εκδόσεων «Πατάκη». Κάτι που αντίστοιχα έγινε και με το πρώτο βιβλίο.
«Ίσως πουλάει περισσότερο η νεότερη ιστορία, κυρίως του περασμένου αιώνα» σχολιάζει η νεαρή συγγραφέας. «Το βιβλίο έγινε λίγο πολυτέλεια με την κρίση. Οι τιμές όμως έπεσαν και ίσως αυτό να είναι καλό τελικά, αφού μπορεί κάποιος να αγοράσει ευκολότερα ένα βιβλίο. Πάντα βέβαια προηγούνται εμπορικά τα βιβλία τύπου «Άρλεκιν”». Και μπαίνοντας βαθύτερα στα της κρίσης, η Γεωργία Γαλάνη λέει: «Προσωπικά δεν βίωσα την κρίση ιδιαίτερα, για να είμαι ειλικρινής. Την βλέπω όμως μέσα στην οικογένεια και ακόμη περισσότερο γύρω. Στο πανεπιστήμιο και στους χώρους όπου κινούμαι δεν βλέπω καμιά θεαματική διαφορά. Ίσως είμαι λίγο στον κόσμο μου, αφού δεν έχω βγει ακόμη στην αγορά εργασίας. Βέβαια, το ερώτημα είναι κατά πόσο η κρίση είναι πραγματική ή τεχνητή. Από την ιστορική πλευρά του πράγματος ξέρω ότι η Ελλάδα από τότε που δημιουργήθηκε ως κράτος ζει με λεφτά ξένων. Ανεξάρτητη δεν υπήρξε ποτέ… Πάντως, απλά φυτοζωούμε όπως και πριν, ίσως με περισσότερη μεμψιμοιρία. Μπορεί να είναι και λανθασμένη η εντύπωσή μου, καθώς είμαι λίγο αυστηρή με τους νεοέλληνες, ίσως και με τους αρχαίους πλέον…».
Αξίζει να σημειωθεί ότι η πρώτη επίσημη παρουσίαση του βιβλίου θα γίνει την Πέμπτη 16 Ιανουαρίου (19.00) στο βιβλιοπωλείο «Κωνσταντινίδης» (Μητροπόλεως 92). Ομιλητής θα είναι ο Ιωάννης Ξυδόπουλος, επίκουρος καθηγητής Αρχαίας Ελληνικής Ιστορίας στο τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας του Α.Π.Θ.
«Θα ακολουθήσει παρουσίαση και στην Καβάλα τον Φλεβάρη. Θα γίνει πιθανώς και στην Αθήνα, αλλά μάλλον προς την άνοιξη» λέει η συνομιλήτριά μας, προσθέτοντας: «Είναι νωρίς, ας κυκλοφορήσει να το δει κόσμος, να έχει και ερωτήσεις στις παρουσιάσεις που θα γίνουν…». Όσο για το μέλλον της, δηλώνει χαρακτηριστικά: «Αποφάσισα να κάνω εδώ το μεταπτυχιακό μου, κάνοντας την “ηρωίδα” για άλλα δύο χρόνια αφού και το Α.Π.Θ. έχει τεράστια προβλήματα, όπως και όλα τα πανεπιστήμια της χώρας. Στην Αθήνα έχουν ακόμη μεγαλύτερα. Ωστόσο το διδακτικό προσωπικό είναι αξιόλογο. Θα τελειώσω εδώ το μεταπτυχιακό μου και μάλλον θα βγω στο εξωτερικό για διδακτορικό. Καθαρά για λόγους επαγγελματικής αποκατάστασης, καθώς στην Ελλάδα δεν υπάρχει έρευνα. Ακόμη και φιλόλογος να ήθελα να γίνω (που δεν θέλω), πάλι δεν θα έβρισκα δουλειά. Επομένως θα πρέπει να διασυνδεθώ κάπως με το εξωτερικό και ίσως ο χώρος δραστηριοποίησής μου να είναι και πάλι εδώ. Όσο για τη συγγραφική πλευρά, έχω κάτι στο μυαλό μου. Προσανατολίζομαι προς Ρώμη, κάτι που θα είναι περισσότερο δύσκολο».
Θα ήταν παράλειψη αν δεν σχολιάζαμε ότι η ιδιαίτερη πατρίδα της (Καβάλα) δεν στάθηκε αρωγός στις προσπάθειές της Γεωργίας Γαλάνη, παρ’ ότι πρόκειται για μια πολλά υποσχόμενη νέα συγγραφέα και επιστήμονα. Ίσως συμβάλλει σ’ αυτό και η οξυδερκής (αιρετική κατά πολλούς) ματιά της, αλλά και η δομημένη σκέψη που διοχετεύεται σ’ ένα πυκνό, ενδιαφέροντα και πολυποίκιλα τεκμηριωμένο λόγο…
Κάποιες απόψεις της ακόμη
- Οι Έλληνες δεν γράφουν μυθιστορήματα για την αρχαία Ελλάδα κι έτσι διαβάζουμε από ξένους! Είναι ντροπή. Από την άλλη, έχω βαρεθεί να βλέπω το σταθερό μοτίβο του έρωτα και την απλουστευμένη γλώσσα, περισσότερο από τη νέα γενιά. Είναι και αυτό χαρακτηριστικό της εποχής που αναπόφευκτα αντικατοπτρίζεται και στα βιβλία της, στα θέματα και στον τρόπο γραφής. Θέματα ελαφρά, εύπεπτα, καθημερινά, πολλά κοινωνικά. Τα ερεθίσματα είναι τέτοια που περιορίζουν τον χρόνο και τα ενδιαφέροντα, έτσι έχει γίνει η ζωή, ρυθμοί γρήγοροι και αγχωτικοί που δεν αφήνουν χώρο να σκεφτείς κάτι πέρα από την καθημερινότητα.
- Αν μπεις στο τι ζητάει ο κόσμος, πιθανόν η σχέση συγγραφέα-αναγνώστη να ξεκινάει από το κοινό. Όσο για το κοινό της ηλικίας μου, εκεί πουλάει ο υλισμός, η ευδαιμονία, το υπερφυσικό, ο ρομαντισμός. Εύπεπτα πράγματα, χωρίς να χρειάζεται να εμβαθύνεις πολύ.
- Με ενοχλούν, με κάνουν απαισιόδοξη, δεν μου αρέσουν αυτά που βλέπω. Υπάρχει γενική κρίση ηθικών αξιών, αλλά στην Ελλάδα όλα είναι χειρότερα κι έχω χάσει την πίστη μου στη νεολαία βλέποντας τι γίνεται γύρω. Τείνω να χάσω την πίστη μου και στη συλλογικότητα, είναι δύσκολο γιατί απομονώνεσαι λίγο. Έχουν καταργηθεί ουσιώδεις έννοιες, ο σεβασμός, η αιδώς που έλεγαν οι αρχαίοι, είναι θεμελιώδεις αρχές κι από εκεί ξεκινάνε όλα. Κάπου στο δρόμο επικράτησαν τα αρνητικά και δεν υπάρχει συνταγή ώστε να αλλάξουν τα πράγματα ούτε μπορεί να γίνει από μεμονωμένες προσωπικότητες. Ωστόσο, χρειάζονται -και αξίζει να έχουμε- κάποιες μεγάλες προσωπικότητες, άξιες να τις θέτουμε ως σεβαστά πρότυπα, κάτι που δε συμβαίνει τώρα, δυστυχώς. Η ιστορία κάνει τον κύκλο της και τα πράγματα παίρνουν τον δρόμο τους. Είναι καλό να υπάρχουν αντίρροπες δυνάμεις, αυτή η πάλη υπάρχει ακόμα, μαζί της υπάρχει και ελπίδα αλλαγής. Το γράψιμο ίσως βάλει σε σκέψεις…
