Καλωσορίζουμε τον Οκτώβριο, τον δέκατο μήνα του έτους που πήρε το όνομά του από την λατινική λέξη «octo» που σημαίνει οχτώ. Κι αυτό γιατί κατείχε την όγδοη θέση στο ρωμαϊκό ημερολόγιο, πριν την αλλαγή του 46 π.Χ. που έδωσε στους μήνες τη σημερινή σειρά τους.
Μια αλλαγή που επέφερε ο Γάιος Ιούλιος Καίσαρας, ο άνθρωπος που οργάνωσε το ρωμαϊκό κράτος και κατάφερε να ενοποιήσει πολιτικά, στρατιωτικά και πολιτιστικά τα ποικίλα έθνη που είχαν κατακτήσει οι Ρωμαίοι. Ένεκα εκείνου προέκυψε το λεγόμενο Ιουλιανό ημερολόγιο που ίσχυε ως τον Μάρτιο του 1923, οπότε και αντικαταστάθηκε από το Γρηγοριανό.
Ο Οκτώβριος ήταν αφιερωμένος στο θεό Άρη και τον παρίσταναν με μορφή κυνηγού, ο οποίος έχει έναν λαγό στα πόδια του, πουλιά πάνω από το κεφάλι και ένα κάδο δίπλα του. Για τους αρχαίους έλληνες ήταν ο Πιανεψιώνας, για τους Λακεδαιμόνιους ο Ηράσιος, για τους Δελφικούς ο Ηραίος, για τους Κρήτες ο Ερμαίος, για τους Μακεδόνες ο Δίος, για τους Σικελούς ο Θεσμοφόριος και για τους Κύπριους ο Απογονικός. Επίσης, Τεβέθ για τους Εβραίους, Πάυνι για τους Αιγύπτιους, Λιστοπάδ για τους Σλάβους και Μπριμέρ για τους Γάλλους της επανάστασης. Ο λαός μας τον λέει Αγιοδημήτρη και Αγιοδημητριάτη λόγω της γιορτής του Αγίου Δημητρίου και Σπαρτό γιατί είναι ο μήνας που αρχίζει η σπορά, η οποία προετοιμάζεται από τον Σεπτέμβρη και συνεχίζεται μέχρι τα Χριστούγεννα. Τον λέει επίσης Μπρουμάρη (ομιχλώδη) και Παχνιστή.
Τον Οκτώβρη αρχίζουν τα πρωτοβρόχια, εκείνες οι σιγανές κι επίμονες βροχές που μαλακώνουν τη γη, την ξερή από το καλοκαιρινό λιοπύρι. Συνηθισμένο είναι το μικρό καλοκαιράκι ή καλοκαιράκι του Αη Δημήτρη όπως το λέμε αλλιώς. Τότε οι βροχές σταματάνε και η θερμοκρασία ανεβαίνει σα να πρόκειται για ένα δεύτερο, σύντομο καλοκαίρι. Από αυτές τις καιρικές συνθήκες ευνοούνται τα χρυσάνθεμα που ο λαός τα ονομάζει αγιοδημητριάτικα. Για να έχει καλή σοδειά ο γεωργός πρέπει οπωσδήποτε να σπείρει τα δημητριακά τον Οκτώβρη και να βρέξει πολύ αυτό τον μήνα. Κι όπως λένε στην Κύπρο «αν βρέξει ο Οκτώβρης και χορτάσει η γη, πούλησε το σιτάρι σου κι αγόρασε βόδια. Αν δεν χορτάσει ο Οκτώβρης τη γη, πούλησε τα βόδια σου κι αγόρασε σιτάρι». Στην περίπτωση της ανομβρίας, συνηθισμένες είναι οι λιτανείες που παρακαλούν για την πολυπόθητη βροχή. Υπάρχει επίσης και το έθιμο της Περπερούνας ή Περπερούς που το συναντάμε στον Δρυμό της Μακεδονίας, στον Πολύγυρο της Χαλκιδικής, στον Πόντο και αλλού. Αν όλα πάνε καλά και πέσουν οι πολυπόθητες βροχές, ο γεωργός ετοιμάζει τη σπορά που καλό είναι να γίνεται Δευτέρα ή Τετάρτη, ποτέ όμως την Τρίτη. Σε μερικά μέρη ρίχνουν μέσα στο σακί με τον σπόρο καρύδια, αμύγδαλα, ρόδι για ευφορία και σκόρδο για το μάτιασμα. Η νοικοκυρά δεν πρέπει αυτή την ημέρα να δανείσει τρία βασικά πράγματα για τη ζωή του σπιτιού: αλεύρι, αλάτι και φωτιά. Υπάρχουν βέβαια κι άλλα έθιμα σχετικά με τη σπορά, κεντρικό σημείο των οποίων είναι η αγωνία του γεωργού για καλή σοδειά.
Επετειολόγιο
Ο Οκτώβριος έφερε στον κόσμο τους Γουόλτερ Ματάου, Ζαν Ζακ Ανό, Τζούλι Άντριους, Μαχάτμα Γκάντι, Γκράχαμ Γκριν, Παντελή Βούλγαρη, Γεράσιμο Ανδρεάτο, Μπαντ Άμποτ, Γκρούτσο Μαρξ, Στινγκ, Λουί Αραγκόν, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, Έντι Κόχραν, Τσάμπι Τσέκερ, Στίβι Ρέι Βον, Τόμι Λι, Μπάστερ Κίτον, Τσάρλτον Ίστον, Σούζαν Σαράντον, Γιάννη Κότσιρα, Ντενί Ντιντερό, Βάσλαβ Χάβελ, Λουί Λιμιέρ, Στίβ Μίλερ, Κέιτ Γουίνσλετ, Μπομπ Γκέλντοφ, Λε Κορμπιζιέ, Αλέξη Γεωργούλη, Αλμπέρ Καμί, Βλαντιμίρ Πούτιν, Λέον Τρότσκι, Κλάους Κίνσκι, Ντέιβιντ Κάρανταϊν, Τσέβι Τσέις, Τζόνι Ραμόν, Σιγκούρνι Γουίβερ, Μιγκέλ Ντε Θερβάντες, Τζιουζέπε Βέρντι, Τζον Λένον, Δημήτρη Κωνσταντάρα, Πίτερ Τος, Χάρολντ Πίντερ, Θελόνιους Μονκ, Νίκο Καββαδία, Λουτσιάνο Παβαρότι, Δόμνα Σαμίου, Μίμη Πλέσσα, Διονύση Τσακνή, Μάρθα Βούρτση, Ντούσαν Μακαβέγιεφ, Υβ Μοντάν, Μάργκαρετ Θάτσερ, Πολ Σάιμον, Νάνα Μούσχουρη, Βασίλη Λέκκα, Μιχάλη Κουμπιό, Πύρρο Δήμα, Αντώνη Καφετζόπουλο, Ντουάιτ Άιζενχάουερ, Ρότζερ Μουρ, Χάρη-Πάνο Κατσιμίχα, Χάνα Άρεντ, Κρις ντε Μπεργκ, Νίκο Χουλιαρά, Βιργίλιο, Φρίντριχ Νίτσε, Ίταλο Καλβίνο, Μισέλ Φουκό, Τζον Γκάλμπρεϊθ, Όσκαρ Ουάιλντ, Ευγένιο Ο’ Νιλ, Εμβέρ Χότζα, Γκίντερ Γκρας, Ελευθερία Αρβανιτάκη, Ρίτα Χέιγουορθ, Άρθουρ Μίλερ, Μοντγκόμερι Κλιφτ, Γιώργο Χρονά, Έμινεμ, Κωνσταντίνο Μητσοτάκη, Μελίνα Μερκούρη, Άλκηστη Πρωτοψάλτη, Ανρί Μπερξόν, Μαχαρίσι Μαχές Γιόγκι, Τσακ Μπέρι, Γιώργο Κιμούλη, Ζαν Κλοντ βαν Νταμ, Χάινριχ φον Κλάιστ, Μαρτίνα Ναβρατίλοβα, Τόμας Έντισον, Θεόφιλο Καΐρη, Αύγουστο Λιμιέρ, Τζον λε Καρέ, Αγνή Μπάλτσα, Λιούις Μάμφορντ, Αρθούρ Ρεμπό, Νίκο Εγγονόπουλο, Ζορζ Μπρασένς, Λένα Πλάτωνος, Αλφόνσο Λαμαρτίνο, Φραντς Λισρ, Ντίζι Γκιλέσπι, Μάνο Λοΐζο, Σάρα Μπερνάρ, Ντόρις Λέσινγκ, Κατρίν Ντενέβ, Τζεφ Γκόλντμπλουμ, Τίμοθι Λίρθ, Βαλέρια Γκολίνο, Μάνο Χατζιδάκι, Πελέ, Ι.Μ. Παναγιωτόπουλο, Ανγκ Λι, Ρομπέρτο Μπενίνι, Γιόχαν Στράους υιό, Ζορζ Μπιζέ, Πάμπλο Πικάσο, Ίαν Άντερσον, Θανάση Γκαϊφύλια, Ανί Ζιραρντό, Τζούλια Ρόμπερτς, Ντίνο Σκαρλάτι, Νικόλαο Μάντζαρο, Φρανσουά Μιτεράν, Τάκη Κανελλόπουλο, Μπομπ Χόσκινς, Ζακλίν Σμιθ, Βασιλική Λαβίνα, Ντεσιντέριο Έρασμο, Ζορζ Νταντόν, Τζέιμς Κουκ, Νικολό Παγκανίνι, Ισαάκ Σίνγκερ, Ντίλαν Τόμας, Μπάμπη Τσέρτο, Σίλβια Πλαθ, Τζον Γκλιζ, Μπιλ Γουάιμαν, Σιμόν λε Μπον, Βανέσα Μέι, Ιβάν Τουργκένιεφ, Μπίλι Γκέιτς, Φράνσις Μπέικον, Πόλυ Πάνου, Έρος Ραμαζότι, Πίτερ Γκριν, Γουϊνόνα Ράιντερ, Κέιτ Τζάκσον, Φιοντόρ Ντοστογιέφσκυ, Κώστα Καρυωτάκη, Ντιέγκο Μαραντόνα, Λεωνίδα Καβάκο, Πολ Βάλερι, Έζρα Πάουντ, Τσαρλς Μπρόνσον, Λουί Μαλ, Ναπολέοντα Λαπαθιώτη, Πέτρο Γαϊτάνο, Τζον Κιτς, Γιάννη Καλαμίτση, Βανίλα Άις και Τσανγ Κάι Σεκ.
Πήρε μαζί του τους Νίκο Καζαντζάκη, Τζόναθαν Σουΐφτ, Τέλλο Άγρα, Λιλή Ζωγράφου, Κατερίνα Γώγου, Ζαν Ανουίγ, Κώστα Χατζηχρήστο, Αλέξανδρο Παπάγο, Τζάνις Τζόπλιν, Ρέμπραντ, Ζακ Όφενμπαχ, Ανουάρ Σαντάτ, Αμάλια Ροντρίγκεζ, Άλφρεντ Τένισον, Μπέτι Ντέιβις, Έντγκαρ Άλαν Πόε, Κωνσταντίνο Τσάτσο, Ερνέστο Τσε Γκεβάρα, Ζακ Μπρελ, Ελένη Βακαλό, Ζακ Ντεριντά, Ούγκο Φόσκολο, Γιούλ Μπρίνερ, Όρσον Γουέλς, Ζαν Κοκτό, Εντίθ Πιαφ, Αντόν Μπρίκνερ, Τσίκο Μαρξ, Ανατόλ Φρανς, Παύλο Μελά, Φρανσίσκο Φερέρ, Τάσσο, Ίρβιν Ρόμελ, Λέοναρντ Μπέρνσταϊν, Ελένη Βλάχου, Βλάση Μπονάτσο, Μπιγκ Κρόσμπι, Έρολ Φλυν, Μάτα Χάρι, Χέρμαν Γκέρινγκ, Μαρία Αντουανέτα, Λουδοβίκο 16ο, Μοσέ Νταγιάν, Φρειδερίκο Σοπέν, Δημοσθένη, Ορέστη Λάσκο, Μέμα Σταθοπούλου, Τόμας Έντισον, Διονύση Θεοδόση, Ασημάκη Γιαλαμά, Τζόναθαν Σουΐφτ, Τάσο Λειβαδίτη, Μπαρτ Λάνκαστερ, Τζακ Κέρουακ, Φρανσουά Τριφό, Πολ Σεζάν, Λίνο Βεντούρα, Πρόδρομο Τσαουσάκη, Θεόφιλο Γκοτιέ, Θεόδωρο Γρίβα, Ανδρέα Καρκαβίτσα, Κριστιάν Ντιορ, Βίνσεντ Πράις, άγιο Δημήτριο, Ιγκόρ Σικόρσκι, Ούγκο Τονιάτσι, Τζον Λοκ, Τζόζεφ Πούλιτζερ, Μίμη Φωτόπουλο, Μαρία Καλουτά, Γεώργιο Θεοτοκά, Ραμόν Νοβάρο, Ίντιρα Γκάντι, Χουντίνι και Φεντερίκο Φελίνι.
