Έχει η Τουρκία σχέδια να γίνει πυρηνική δύναμη; Η ιαπωνική εφημερίδα Asahi Shimbun –με τιράζ δώδεκα εκατομμύρια φύλλα ημερησίως– προβληματίζεται σχετικά με το θέμα αυτό στο κύριο άρθρο της στις 8 Ιανουαρίου.
Η εφημερίδα διερευνά το θέμα της συμφωνίας που υπογράφηκε στις 5 Ιανουαρίου (στη διάρκεια της επίσκεψης του Τούρκου πρωθυπουργού στο Τόκιο) ανάμεσα στην Τουρκία και την Ιαπωνία για την κατασκευή του Πυρηνικού Σταθμού Παραγωγής Ενέργειας της Σινώπης και θέτει τρία ζητήματα:
Ζήτημα ηθικό. Υποστηρίζει ότι ο ιάπωνας πρωθυπουργός Σίνζο Άμπε έχει θέσει σαν μοναδικό του στόχο την οικονομική ανάπτυξη και ως εκ τούτου παραβλέπει αρχές και κινδύνους. Η εφημερίδα προσεγγίζει κριτικά την υπογραφή της πυρηνικής συμφωνίας λέγοντας ότι «αν συμβεί κάποιο πυρηνικό ατύχημα στην Τουρκία, υπεύθυνη θα θεωρηθεί η Ιαπωνία»
Ζήτημα ραδιενεργών αποβλήτων. Σύμφωνα με την «Ασάχι Σιμπούν» το ζήτημα των ραδιενεργών αποβλήτων τίθεται «ασαφώς» στο κείμενο της συμφωνίας
Ζήτημα ουρανίου και πλουτωνίου. Η συμφωνία προβλέπει «τη δυνατότητα η Τουρκία να μπορεί τελικώς να εμπλουτίζει ουράνιο και να παράγει πλουτώνιο –πράγμα που οδηγεί στην παραγωγή πυρηνικών όπλων».
Σύμφωνα με την εφημερίδα, αν και ο ΥπΕξ Φουμίο Κισίντα είχε διαβεβαιώσει την Δίαιτα ότι η Ιαπωνία δεν επρόκειτο να εγκρίνει την κατεργασία της καύσιμης ύλης, αυτό δεν καταγράφηκε στη διμερή συμφωνία με την αιτιολογία ότι η Ιαπωνία συμμορφώθηκε με το αίτημα της Τουρκίας για τη χρήση μόνο «θετικών διατυπώσεων».
Παραθέτουμε παρακάτω ολόκληρο το κείμενο της «Ασάχι Σιμπούν» που έχει τίτλο «Urgent rethink needed on Japan-Turkey nuclear energy pact».
Δύο Τούρκοι δημοσιογράφοι ασχολήθηκαν με το θέμα. Η Σεζίν Ονέϊ το ανέφερε ακροθιγώς στην «Ταράφ» (9/11) στο άρθρο της με τίτλο «Το Ρομπόσκι και οι πολιτικοί που στρατιωτικοποιούνται» και, εκτενέστερα, ο Οζγκιούρ Γκιουρμπούζ στην «Μπίργκιουν» (12/1) με τίτλο «Ο Ερντογάν είναι ως φαίνεται ο φόβος της Ιαπωνίας». Στους δημοσιογράφους αυτούς προστέθηκε και ο Σαχίν Αλπάι, με άρθρο στη «Ζαμάν» που έχει τον εύγλωττο τίτλο «Σκοπός (της Τουρκίας) είναι η κατασκευή πυρηνικής βόμβας». Ο Αλπάι βασίζει τις σκέψεις του εν πολλοίς στο άρθρο της «Ασάχι Σιμπούν» και κλείνει το κείμενό του με την ελπίδα «η συμφωνία να μην κυρωθεί από την ιαπωνική βουλή».
Η «Συμφωνία συνεργασίας για τη χρήση της πυρηνικής ενέργειας για ειρηνικούς σκοπούς» Τουρκίας-Ιαπωνίας κυρώθηκε ήδη την Παρασκευή 10 Ιανουαρίου από την τουρκική εθνοσυνέλευση. Τα μάτια είναι τώρα στραμμένα στην ιαπωνική Δίαιτα που θα ανοίξει εκ νέου στις 24/1 μετά από διακοπές. Ο Γκιουρμπούζ σημειώνει στο άρθρο του στην «Μπίργκιουν» ότι το σημείο που έχει «συγχύσει» την ιαπωνική κοινή γνώμη είναι το 2ο άρθρο της συμφωνίας και συγκεκριμένα η 3η παράγραφος του, η οποία ανάβει το πράσινο φως για τον εκ μέρους της Τουρκίας «εμπλουτισμό ουρανίου, την ανακατεργασία του χρησιμοποιημένου πυρηνικού καυσίμου προς μετατροπή του σε πλουτώνιο καθώς και τη μεταφορά στην Τουρκία της τεχνολογίας και των υλικών που απαιτούνται για την παραγωγή αυτών (του εμπλουτισμένου ουρανίου και του πλουτωνίου)».
Πάλι κατά τον Γκιουρμπούζ, «η Τουρκία έχει περί τους 9.000 τόνους ανεκμετάλλευτο –λόγω του μεγάλου κόστους εξόρυξης– απόθεμα ουρανίου. Αυτό, δεν αρκεί ούτε για τον έναν από τους οκτώ αντιδραστήρες (τέσσερις στη Σινώπη και τέσσερις στο Άκκουγιου) που θέλει να εγκαταστήσει. Επομένως, είναι εγγυημένη η εξάρτησή της από το εξωτερικό όχι μόνο σε θέματα τεχνολογίας αλλά και καυσίμου. Δεν πρέπει να ξεχνούμε επίσης, ότι ο κάθε τύπος αντιδραστήρα χρειάζεται και άλλου είδους καύσιμο. Δεν μπορείτε να χρησιμοποιήσετε το καύσιμο του ρωσικού σε γαλλικό αντιδραστήρα. Αναρωτιούνται ευλόγως λοιπόν οι Ιάπωνες «δεν έχει ουράνιο, δεν έχει πρόγραμμα για τον σχεδιασμό και την κατασκευή αντιδραστήρα, οι εγκαταστάσεις εμπλουτισμού του ουρανίου κοστίζουν πανάκριβα… εμείς, εξάλλου, όταν εγκαταστήσουμε τον αντιδραστήρα θα της πουλάμε και καύσιμο. Άρα, τι τον χρειάζεται τον εμπλουτισμό, μήπως…;».
«Η Τουρκία» συνεχίζει ο Γκιουρμπούζ, «έχει υπογράψει στις 28.11.1979 τη «Συνθήκη για τη μη διάδοση των πυρηνικών όπλων» (NPT – Nuclear Non-Proliferation Treaty). Επίσης, το τρίτο άρθρο της συμφωνίας με την Ιαπωνία ορίζει ότι η συνεργασία θα έχει στόχο την ειρηνική χρήση της πυρηνικής ενέργειας. Γιατί λοιπόν η Ιαπωνία δεν εμπιστεύεται την Τουρκία; Μήπως σκέφτεται ότι τη Συνθήκη NPT την είχε υπογράψει και το Ιράν; (…) Καθώς φαίνεται, η υφήλιος δεν εμπιστεύεται τα λόγια της Τουρκίας, μέλους του Ν.Α.Τ.Ο., του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου, του Ο.Α.Σ.Α. και δεκάδων άλλων διεθνών οργανισμών. Θα έπρεπε να το σκεφτούμε αυτό. (…) Ίσως όμως η αιτία να είναι ο πρωθυπουργός Ερντογάν. Έχουμε ένα πρωθυπουργό που διατείνεται ότι όλος ο κόσμος του στήνει σκευωρίες, που από τα «μηδενικά προβλήματα» με τους γείτονες έχει περάσει στην πολιτική των απειλών στους γείτονες, που αναμιγνύεται στα εσωτερικά τους στέλνοντας φορτηγά και λεωφορεία (στμ: εννοεί «όπλα μέσα σε φορτηγά και λεωφορεία»). Έχουμε απολέσει παντελώς την εμπιστοσύνη του κόσμου, μήπως έχει μερίδιο σ’ αυτό η «ακλόνητη βούληση»; (στμ: στην Κωνσταντινούπολη είναι αναρτημένη παντού τις τελευταίες ημέρες αφίσα-φωτογραφία του Τούρκου πρωθυπουργού με τυπωμένη πάνω τη φράση «Ακλόνητη Βούληση» – Sağlam İrade).
Τέλος, η Τουρκία έχει επίσης υπογράψει -στις 12 Μαΐου 2010- συμφωνία με τη Ρωσία για την ανέγερση πυρηνικού σταθμού παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας στο Άκκουγιου της Μερσίνας.
