Στην Αφρική, όπου ανήκουν οι εννέα από τις δέκα χώρες του κόσμου με τα μεγαλύτερα ποσοστά παιδικών γάμων, ο αριθμός τους αυξάνει ραγδαία τα τελευταία χρόνια καθώς στους συνήθεις λόγους που οδηγούν τους γονείς να παντρεύουν τα ανήλικα κορίτσια τους, όπως οι παραδόσεις, οι οικογενειακοί δεσμοί, ο «φόβος της λαγνείας», το στίγμα μιας κύησης εκτός γάμου και η φτώχεια, έρχονται τώρα να προστεθούν οι ένοπλες συρράξεις και οι κλιματικές αλλαγές.
Πόλεμοι και ξηρασίες που καταστρέφουν το βιός εκατομμυρίων οικογενειών, εξωθούν πολλούς γονείς που ζουν στην ανέχεια να ανταλλάξουν τα κορίτσια τους με αγελάδες ή κατσίκια, ώστε να μπορέσει να επιβιώσει η υπόλοιπη οικογένεια. Είναι ενδεικτικό πως στο νότιο Σουδάν, το οποίο από το 2013 βιώνει μια αιματηρή εμφύλια σύρραξη, οι γάμοι κοριτσιών νεότερων των δεκαοκτώ ετών αυξήθηκαν στο 52% από 40% που ήταν το 2010. Ο πόλεμος έχει ερημώσει ολόκληρα χωριά, υπάρχουν περισσότεροι από 2,1 εκατομμύρια εσωτερικά εκτοπισμένοι που εξαρτούν την επιβίωσή τους από την ανθρωπιστική βοήθεια, ο πληθωρισμός καλπάζει εξανεμίζοντας την αξία του χρήματος, η ανέχεια επελαύνει και η πείνα θερίζει. Κάτω από αυτές τις τραγικές συνθήκες, η προσφορά 200-300 αγελάδων από έναν εύπορο άντρα που θέλει να παντρευτεί ένα ανήλικο κορίτσι, φαντάζει ως σωτήρια λύση για τις πιο φτωχές οικογένειες.
«Η σύρραξη έχει επιδεινώσει την κατάσταση» λέει στο Ίδρυμα “Reuters” η Ντόρκας Εϊσεν, επικεφαλής του προγράμματος έμφυλης προστασίας της διεθνούς οργάνωσης “Care” στο νότιο Σουδάν. «Στην πλειονότητά τους οι γονείς αναζητούν απεγνωσμένα τρόπους να μειώσουν τον αριθμό των στομάτων που πρέπει να ταΐσουν. Λόγω της δεινής οικονομικής θέσης τους είναι πρόθυμοι να παντρέψουν τα ανήλικα κορίτσια τους: ανοίγουν το σπίτι τους για να έρθουν οι επίδοξοι γαμπροί να δουν τη μέλλουσα «νύφη» και να προσφέρουν τις αγελάδες τους ως αμοιβή για να την αποκτήσουν. Είναι ένα είδος πλειστηριασμού όπου αυτός που δίνει περισσότερα ζώα παίρνει τελικά και το κορίτσι».
Κορίτσια αντί κατσικιών
Ανάλογα φαινόμενα απαντώνται και στην Κένυα όπου οι ημινομάδες βοσκοί των Μασάι και των Σαμπούρου, στη διάρκεια της περσινής καταστροφικής ξηρασίας που σκότωσε μεγάλο μέρος των κοπαδιών τους, αντάλλασσαν τις κόρες τους με κατσίκια.
«Καθώς ο αριθμός των κατσικιών τους μειώνεται, οι γονείς είναι πρόθυμοι να πουλήσουν τα κορίτσια τους σε όποιον τους προσφέρει τέσσερα-πέντε ζώα» εξηγούσε σε πρόσφατη Διεθνή Διάσκεψη για τους Παιδικούς Γάμους που έγινε στην Κουάλα Λουμπούρ, η Μίλισεντ Οντίγκο της οργάνωσης Amref Health Africa. Προσθέτοντας ωστόσο ακόμη ένα στοιχείο καταλυτικό για να κατανοήσει κανείς τη στάση αυτών των γονιών: οι οικογένειες συχνά παντρεύουν τα κορίτσια τους σε πολύ μικρή ηλικία στη διάρκεια φυσικών καταστροφών που οδηγούν σε ακόμη μεγαλύτερη φτωχοποίηση, όχι μόνο γιατί αυτό τους αποφέρει ένα υλικό κέρδος ή λίγα πρόβατα, αλλά και γιατί πιστεύουν ότι παντρεύοντάς τα με κάποιον πιο ευκατάστατο από αυτούς σύζυγο, αυξάνουν οι πιθανότητες να μην πεινάσουν και να ζήσουν καλύτερα από εκείνους.
Χριστίνα Πάντζου – efsyn
