Το εργαστήριο
Αν κρατάς τις σελίδες αυτές στα χέρια σου, σημαίνει πώς ήδη έχεις ξεκινήσει την ανάγνωση περί δημιουργικής γραφής και κάπως έτσι μου δίνεις την ευκαιρία να σου διηγηθώ για αυτή…
Κάποτε διάβασα πως δημιουργικό είναι καθετί που εκφράζει τον εσωτερικό κόσμο του παιδιού, διότι από παιδιά ξεκινούμε όλοι το ταξίδι μας με τη μελάνη, τις λέξεις, τη γραφή και αν μας συνεπάρει η γλύκα τους δε σταματούμε μέχρι τα βαθιά μας γεράματα. Από την άλλη η γραφή είναι ένας συνεχής διάλογος ανάμεσα στο δικό μας κόσμο και τον κόσμο των άλλων. Είναι μαγεία, είναι ψυχοθεραπεία, μια δημιουργική εκτόνωση. Μα και τόνωση της αυτοπεποίθησης, καθώς κρατούμε στα χέρια μας το δημιούργημά μας, το δικό μας βιβλίο.
“Μηχανικούς της ψυχής” αποκάλεσε ο Γκόρκι τους συγγραφείς και επιβεβαιώνεται συνεχώς. Γιατρεύεται η ψυχή με τη γραφή, μα βρίσκει ίαση και στην ανάγνωση. Δύο συνταξιδευτές σε μία διαδρομή γεμάτη σημεία στίξης, στυλ, ξένους κόσμους, ρεύματα που σε παρασέρνουν και τόσα ακόμη που ξεδιπλώνονται σε ένα αέναο ταξίδι. Διότι τι είναι η γραφή δίχως την ανάγνωση και τι η ανάγνωση δίχως εκείνη;
«Συντηρώ το μυαλό μου, ακοίμητο, λαγαρό, ανήλεο το αμολώ να παλεύει ακατάλυτα και να κατατρώει, φως αυτό, το σκοτάδι της σάρκας. Άλλο αργαστήρι να κάνω το σκοτάδι φως, δεν έχω» είπε ο Καζαντζάκης και έσπευσαν μελετητές, χρόνια μετά, να μας μηνύσουν την προσφορά της ανάγνωσης και πόσο μεγάλη η συμβολή της στην ανάπτυξη των ικανοτήτων της γραφής και έπειτα να μας πουν για τη γραφή και τις ευεργετικές της ιδιότητες.
Γιατί είναι σημαντικό για τα παιδιά να γράφουν; Οι στατιστικές δείχνουν ότι η ανάγνωση συμβάλλει στην ανάπτυξη των δεξιοτήτων της γραφής. Η ίδια η γραφή συμβάλλει στην ενίσχυση της γνωστικής ανάπτυξης των οργανωτικών ικανοτήτων και της δυνατότητας να επηρεάσει τους άλλους μέσω της πειθούς. Με λίγα λόγια η γραφή ενεργοποιεί τον εγκέφαλο. Μελέτες δείχνουν ότι τα παιδιά που ασκούν τη δημιουργική γραφή συχνότερα, αποδίδουν περισσότερο σε άλλα μαθήματα, όπως τα μαθηματικά και οι γλώσσες.
Ποια τα οφέλη της:
- Φαντασία και δημιουργικότητα. Η δημιουργική γραφή ενθαρρύνει τα παιδιά να ασκήσουν το δημιουργικό μυαλό τους και να εξασκηθούν χρησιμοποιώντας τη φαντασία τους.
- Βελτιώνει την ικανότητά τους να βρουν εναλλακτικές λύσεις. Αυτό διευρύνει της διαδικασίες της σκέψης τους, οι οποίες μπορούν να οδηγήσουν στην επιτυχία και μάλιστα σε πολλούς, διαφορετικούς τομείς.
- Αυτό-έκφραση. Τα παιδιά συχνά δυσκολεύονται να κατανοήσουν και να εκφράσουν το πώς νιώθουν. Με τη γραφή νιώθουν ασφάλεια.Είναι ένα ευεργετικό εργαλείο για την έκφραση των συναισθημάτων τους.
- Αυτοπεποίθηση. Το γράψιμο δίνει στα παιδιά περισσότερες ευκαιρίες να διεκδικήσουν τις απόψεις τους και ν’ ακουστεί η φωνή τους. Να επικροτήσουν τον εαυτό τους και το έργο τους και να ενισχύσουν την αυτοπεποίθησή τους.
- Επικοινωνία και δεξιότητες πειθούς. Ένα καλό γραπτό περιλαμβάνει πολλή σκέψη, σχεδίασμά, οργάνωση και ορθή χρήση της γλώσσας. Συνεπώς η γραφή είναι η καλύτερη πρακτική για να θέσουν τα παιδιά τις σκέψεις τους και να ισχυροποιήσουν το λόγο τους.
Η δημιουργικότητα φαίνεται να μειώνεται καθώς γερνάμε. Αυτές οι τρελές ιστορίες, τα παραμύθια, οι μαγικοί κόσμοι, οι περίεργοι χαρακτήρες μετατρέπονται αργότερα σε αξιόλογα συγγραφικά έργα.
Ενθαρρύνετε τα παιδιά σας να γράψουν, να είναι δημιουργικά, να χρησιμοποιούν τη φαντασία τους, και στη συνέχεια να τα επαινείτε όταν το κάνουν. Χτίστε την αυτοπεποίθησή τους να επικοινωνούν με σαφήνεια, να στηρίζουν την άποψή τους, τις σκέψεις τους και τα συναισθήματά τους εναποθέτοντάς τα στο χαρτί.
Μαζευόμαστε λοιπόν σε ένα εργαστήρι, γεμάτοι από την άσβεστη ανάγκη να ταξιδέψουμε με τις γραφές, να δώσουμε τροφή στην φαντασία μας, να γράψουμε «ορθά», διότι όπως αναφέρω πάντοτε σε μικρούς και μεγάλους συγγραφείς, δεν υπάρχει λάθος που να αγγίζει τα δάχτυλα σου καθώς εναποθέτεις την αλήθεια σου και τα συναισθήματά σου στο χαρτί. Κλείνουμε τα μάτια και αφήνουμε τη μελάνη της μνήμης να φτιάξει νέους κόσμους, να «ταξιδέψει», να ονειρευτεί σ’ ένα εργαστήρι που προάγει την τέχνη, συγγράφει με τη μουσική, επηρεάζεται από τη φύση και γράφει δίπλα της ιστορίες. Παίζει με παιχνίδια αφήγησης, δημιουργεί ομάδες, ταξιδεύει με βραδιές ποίησης και πεζογραφίας. Συναντά συγγραφείς, παραμυθάδες, εκδότες και επιμελητές.
Βασιλική Κ. Στρώλη
“Η γραφή διδάσκεται και εξελίσσεται”
Η Βασιλική Στρώλη σπούδασε στα Ιωάννινα, στο τμήμα Ιστορίας Και Αρχαιολογίας (πρώτη επιλογή της γιατί αγαπά πολύ την ιστορία). Στη συνέχεια συνάντησε κατά τύχη καθηγήτρια που της έκανε ιδιαίτερα στη γ’ λυκείου και η οποία είναι ποιήτρια. Της είπε για ένα μοναδικό μεταπτυχιακό δημιουργικής γραφής στη Φλώρινα. Και παρ’ ότι η ίδια δεν έγραφε πολύ συχνά παρά “μόνο ημερολογιακά“, παρακινήθηκε να πάει. Δεν ήξερε τη δημιουργική γραφή σαν αντικείμενο, αφού δεν ήταν κάτι ευρέως γνωστό. Πήγε, ενώ πλέον χαρακτηρίζει τα δύο χρόνια του μεταπτυχιακού στη Φλώρινα ως τα καλύτερα της ζωής της. Η δημιουργική γραφή τής άνοιξε πολλούς ορίζοντες, γνώρισε ποιητές και συγγραφείς, μίλησαν για τη βοήθεια που προσφέρει η δημιουργική γραφή και άρχισε να ψάχνει όλο και περισσότερο γι’ αυτή.
“Στο εξωτερικό υπάρχει εδώ και πολλά χρόνια και έχει μπει στα σχολεία. Είναι κάτι σαν ψυχοθεραπεία. Δημιούργησαν στα σχολεία χώρους όπου το παιδί νιώθει οικεία, χαλαρώνει σε καναπέδες, παίρνει χαρτί και στυλό και γράφει τις σκέψεις του. Διαβάζουν όλοι τα κείμενά τους, επικροτούν το έργο τους και τονώνουν την αυτοπεποίθησή τους“, λέει. “Στην Ελλάδα η δημιουργική γραφή δεν είναι πολύ γνωστή και στην Ξάνθη είχα μεγάλο πρόβλημα στο να την αντιληφθεί ο κόσμος. Για τους μεγάλους είναι το ότι γράφω τις σκέψεις μου και μαθαίνω πώς να γίνω συγγραφέας. Βέβαια κάποιοι λένε ότι αυτό είναι ταλέντο, διαφωνώντας με τη δημιουργική γραφή, ενώ υπάρχουν και κάποιοι που λένε ότι το μισό είναι ταλέντο και το μισό μάθηση. Πάντως δεν λειτουργούσε επί χρόνια επειδή υπάρχει αυτός ο διχασμός, αν είναι κάτι που διδάσκεται ή όχι. Φτάσαμε όμως στα χρόνια μας όπου οι περισσότεροι συνειδητοποιούν ότι διδάσκεται. Το βλέπω κι εγώ ότι μετά την ενασχόληση με τη δημιουργική γραφή, δεν έχει καμία σχέση το πώς έγραφα πριν με το πώς γράφω τώρα. Μαθαίνεις τη δομή, την πλοκή, το πώς στήνεται ένα έργο, το συντακτικό. Όλοι έχουμε βιώματα, όλοι δημιουργούμε ιστορίες, το θέμα είναι πώς θα την αποδώσεις λογοτεχνικά στο χαρτί και να κερδίσεις το κοινό. Αυτό που κάνουν και οι συγγραφείς δηλαδή. Συγγραφέας είναι αυτός που κάνει έναν άλλο να ταυτίζεται“.
“Είναι ψυχοθεραπεία”
“Αυτό που μου άρεσε στη δημιουργική γραφή δεν είναι το να γίνω συγγραφέας, αλλά το να πείσω τον κόσμο ότι είναι ψυχοθεραπεία” συνεχίζει η συνομιλήτριά μας, τονίζοντας: “Είναι χαλάρωση, κάθομαι και εναποθέτω την αλήθεια μου, την ψυχή, τα συναισθήματα, τη φαντασία μου στο χαρτί. Και μόλις τα γράψω και τα παραδώσω έχω αφήσει κάτι, έχω ηρεμήσει. Με βοηθάει πολύ, αν είμαι κλειστός χαρακτήρας θα βρω ένα τρόπο να πω κάτι. Μπορεί και να μην τα διαβάσει κανείς, αλλά το ότι θα τα εξωτερικεύσω είναι κάτι. Γι’ αυτό λέω και ξαναλέω ότι συγγραφέας δεν είναι αυτός που εκδίδει αλλά αυτός που γράφει. Συγγραφείς λέω και τους μικρούς, αφού είναι πολύ σημαντικό να επικροτούμε αυτό που φτιάχνουν“.
Για εκείνη ήταν μεγάλη χαρά όταν γονείς είπαν ότι παιδιά που δεν μιλούσαν πολύ, σηκώνονταν με μεγάλη χαρά να διαβάσουν το κείμενό τους! Και άλλα που ήταν αρνητικά στην αρχή, μέσα από τη συμμετοχή τους και χωρίς καμία πίεση, ξεκίνησαν σιγά-σιγά και έφτασαν να τους αρέσει πολύ. “Αυτό ήταν το μεγάλο κέρδος, αφού βοηθήθηκαν στον χαρακτήρα και στην ψυχοσύνθεσή τους“, σημειώνει.
Η Βασιλική Στρώλη έκανε πράξη τα παραπάνω στη Φ.Ε.Ξ., όπου δίδασκε από τον Ιανουάριο ως τις αρχές Ιουλίου. “Θα έκανα την πρακτική του μεταπτυχιακού μου” εξηγεί, “και είμαι ευγνώμων για τον Πασχάλη Ξανθόπουλο και τη Φ.Ε.Ξ. που εμπιστεύτηκαν, αγκάλιασαν και στήριξαν όλη αυτή τη δουλειά εξαρχής. Μας έδωσαν χώρο και κάναμε μιάμιση ώρα κάθε εβδομάδα. Ήρθαν αρκετά παιδιά και κάναμε πάρα πολλά πράγματα. Παίζαμε παιχνίδια αφήγησης, συνδέαμε τη συγγραφή με τη φύση, τη μουσική, την ψυχολογία και περάσαμε πολύ ωραία. Στο τέλος κάναμε ένα ολοκληρωμένο έργο για τα παιδιά και τα όσα σημαντικά έκαναν. Ένα βιβλίο που το εκδώσαμε και κάναμε παρουσίασή του, με τα ίδια τα παιδιά να διαβάζουν αποσπάσματά τους. Είχαμε παιδιά από εννιά μέχρι δώδεκα ετών. Ήταν κάτι πειραματικό, μια γνωριμία με τη δημιουργική γραφή που πήγε πολύ καλά“.
Το ξεκίνημα της “Φιλαναγνωσίας”
Τώρα πλέον –και παράλληλα με τη δουλειά της στη Φ.Ε.Ξ.– ξεκινάει και με το εργαστήριό της, τη “Φιλαναγνωσία“, με τρόπο δυναμικό και ελπιδοφόρο.
“Πίστευα ότι το έδαφος στην Ξάνθη δεν θα ήταν γόνιμο για κάτι τέτοιο, επειδή η δημιουργική γραφή είναι κάτι ξένο ακόμη, γνωστό ίσως μόνο στις μεγαλουπόλεις. Ωστόσο υπάρχει κόσμος που ενδιαφέρεται, πολλοί γονείς κατευθύνουν εκεί τα παιδιά τους θεωρώντας ότι είναι κάτι που θα τα βοηθήσει πολύ. Η ανταπόκριση μεγαλώνει και σιγά-σιγά γίνεται γνωστό όλο αυτό και πόσο πολλά προσφέρει“, σημειώνει.
Οι εγγραφές έχουν ξεκινήσει και τα τμήματα ξεκινάνε τον Οκτώβριο (ήδη έχουν ξεκινήσει τα δωρεάν μαθήματα γνωριμίας, μέσα από τα οποία θα κληρωθούν τρεις ετήσιες υποτροφίες). Τα παιδιά χωρίζονται σε ηλικιακές ομάδες από οκτώ-εννιά μέχρι δεκαοκτώ χρόνων. Ακούστε την ίδια να εξηγεί αναλυτικά και παραστατικά τα περί το εργαστήριό της:
{youtube}r-HmZFdjoHs&t=29s{/youtube}