«Ο ξιπασμένος στη ζωή δεν έχει προκοπή. Θαρρεί με τα μυαλά του πως τον τρομάζει ο ντουνιάς, ενώ φαντάζει ο φουκαράς μόνο στη μυρμηγκοφωλιά του».
Ο Ιβάν Κριλόφ, ένας μάλλον άγνωστος (δυστυχώς) στη χώρα μας συγγραφέας – ποιητής, ήταν άξιος τεχνίτης του λόγου. Έγραψε διάφορα έργα μέχρι να βρει τον εαυτό του στους ανεπανάληπτους «Μύθους» του.
Άρχισε να τους γράφει πριν δύο αιώνες (1805), επηρεασμένος από τον Αίσωπο και τον Λαφονταίν. Γρήγορα όμως κατάφερε ν’ αποκτήσει προσωπικό ύφος και να δημιουργήσει τους δικούς του, πρωτότυπους μύθους. Έχοντας πάντα (συμβολικά) τα ζώα για ήρωές του, κατάφερε να χαρτογραφήσει τις συμπεριφορές των ανθρώπων, έτσι ώστε οι μύθοι του να είναι πάντα επίκαιροι και ν’ απηχούν κάθε εποχή.
«Οι φθονεροί, ό,τι κι αν δούνε, να μη γαβγίσουν δεν μπορούνε, κάποιον θα στήσουνε καβγά. Μα ο φρόνιμος το δρόμο του τραβά. Τις σκέψεις του αναμετρά στη ζυγαριά της δράσης».
Ρίχνοντας κανείς μια ματιά γύρω, αντιλαμβάνεται πόσο επίκαιροι είναι πάντα οι στίχοι – μύθοι του ρώσου στοχαστή. Οι συγκινητικές προσπάθειες κάποιων τυχάρπαστων ενάντια σε ότι υποκινεί και προάγει τη ζωή και τη δημιουργία, σε ό,τι αναιρεί την επισφαλή βόλεψή τους, μετά την αρχική έκπληξη φέρνουν μύριες σκέψεις, οι οποίες τελικά καταλήγουν σ’ έναν απέραντο οίκτο. Οι βαλλόμενοι από την κακογουστιά, την αμετροέπεια, το φθόνο και τα απύθμενα συμπλέγματα που αρθρώνουν αυθάδη λόγο, καταφεύγουν συχνά στο ασφαλές, αθέατο για τους πολλούς λιμανάκι της ποίησης. Κι από κει προσπαθούν να κατανοήσουν. Μπαίνουν δηλαδή στον κόπο αυτών που… δεν μπήκαν στον κόπο να κρίνουν και ν’ αντιληφθούν, για τον εαυτό τους και μόνον!
Ομολογουμένως ζούμε σε εποχές δύσκολες. Όποιος αντιπολιτεύεται την κενοδοξία και την ξιπασιά, χρειάζεται ανυπολόγιστα αποθέματα σθένους και υπομονής. Όσοι διαθέτουν ακόμα αξιοπρέπεια και (αυτό)σεβασμό, καταλαβαίνουν καλά. Το να υπομένεις ατέλειωτες φλυαρίες και φληναφήματα, τρικλοποδιές κι εχθροπραξίες, έκπληκτος μπροστά στην ακρισία που παρακινεί αυτοεπαιρόμενες και αυτοεπιβεβαιούμενες μετριότητες, απαιτεί κάτι περισσότερο από οίκτο και αρκεί να σε μετατρέψει σ’ ένα σύγχρονο Γκάντι. Αποσβολωμένο στην πόρτα του Βατικανού, μπροστά στην άρνηση του κάθε κατεστημένου να δεχθεί όχι μόνο το νέο πολιτισμό της κατανόησης και της προόδου, μα ακόμη κι αυτά τα αυτονόητα! Όμως, αλίμονο, ακόμα και η στωική σιωπή μπορεί να εκληφθεί ως αδυναμία, μπροστά στην κολοσσιαία αμετροέπεια εκείνων που περιγράφονται γλαφυρά στο τρίστιχο της αρχής αυτού του άρθρου. Εκείνων που πιστεύουν στη ρήση «καλύτερα πρώτος στο χωριό, παρά δεύτερος στην πόλη» και έχουν κάνει τα αρχικά Α.Μ. να σημαίνουν πια «Αυτού Μετριότητα». Περιφέροντας κενοδοξίες και αθεμελίωτα οικοδομήματα ως ιερά λάβαρα, σε χώρους δίχως μέτρο σύγκρισης, όπου ευλόγως φαντάζουν σπουδαία. Και μη βιαστεί να θεωρήσει κανείς ότι όλες αυτές οι επισημάνσεις δεν είναι (και) πολιτικές…
Η κατάσταση ίδια από την εποχή του θέσφατου «ο μεν θερισμός πολύς, οι δε εργάτες λίγοι». Και τα ερεθίσματα για τέτοιες σκέψεις, δυστυχώς πολλά.
«Τ’ αληθινά τα τάλαντα αχάλαστα φαντάζουν. Μονάχα οι δόξες οι πλαστές απ’ τη βροχή τρομάζουν», θύμιζε ο Κριλόφ.
