Με αφορμή το παζάρι βιβλίου που για άλλη μια φορά διοργανώνεται στην Καβάλα (εδώ), ανασύρουμε και δημοσιεύουμε παλιότερο εκτεταμένο ρεπορτάζ μας με τον παραπάνω τίτλο από την εφημερίδα “Θράκη”, που καταδεικνύει πολλά και εξόχως ενδιαφέροντα για το πόσο αφιλόξενη στάθηκε η Ξάνθη απέναντι στον συγκεκριμένο θεσμό…
Ν. Μπαζίνας: «Απερίγραπτα κακός τρόπος που νομίζω ότι επιφέρει και νομικές κυρώσεις»
Μετά από ένα απόλυτα επιτυχημένο εικοσαήμερο παρουσίας στην Ξάνθη, πέφτει το Σάββατο η αυλαία για τη διοργάνωση «εκποίηση-παζάρι βιβλίου» που γίνεται για πρώτη φορά στην Θράκη.
Με τη συμμετοχή περισσότερων από 150 εκδοτών με 500.000 βιβλία, το Επαγγελματικό Σωματείο Εκδοτών – Βιβλιοπωλών Ελλάδος (Ε.Σ.Ε.Β.Ε.), διαθέτει στο κοινό της Θράκης βιβλία με εκπτώσεις που ξεκινούν από 70% και σε ορισμένες περιπτώσεις φτάνουν και το 90%.
Ωστόσο, η διοργάνωση δημιούργησε παράπονα και αντιδράσεις από μερίδα βιβλιοπωλών αλλά και μέσων ενημέρωσης, στα οποία αναφερθήκαμε σε προηγούμενο δημοσίευμα και με αφορμή την ημερίδα που έγινε στο πλαίσιο του παζαριού βιβλίου. Κι όλα αυτά παρ’ όλο που οι διοργανωτές-εκδότες του παζαριού σημείωναν σε ανακοίνωσή τους: «Αποφασίσαμε συνειδητά να διοργανώσουμε την εκδήλωση στην ακριτική Ξάνθη κινούμενοι όχι από εμπορικό ενδιαφέρον (υπάρχουν μεγαλύτερες πόλεις με μεγαλύτερο πληθυσμό), αλλά γιατί θεωρήσαμε χρέος μας εν μέσω οικονομικής κρίσης να προσφέρουμε τα βιβλία μας στο κοινό της Θράκης, που τα έχει περισσότερο ανάγκη από ποτέ και δεν είχε ποτέ πρόσβαση σε παρόμοιες εκδηλώσεις. Είναι εγκληματικό σήμερα παιδιά και νέοι να μην εξερευνούν, να μην ενημερώνονται, να μην προβληματίζονται, να μην φαντάζονται, να μην ελπίζουν, να μην γνωρίζουν τον μαγικό κόσμο των βιβλίων, γιατί δεν έχουν την οικονομική δυνατότητα αγοράς βιβλίων. Εμείς οι Έλληνες εκδότες δεν μένουμε άπραγοι. Αντιδρούμε και απαντάμε στα αδιέξοδα της οικονομικής κρίσης με διέξοδο πολιτισμού. Φέρνουμε στην Θράκη την εκποίηση βιβλίου με τιμές βιβλίων που αρχίζουν από 0,50 λεπτά κάνοντας τα προσιτά στον καθένα».
Λίγες μέρες πριν το τέλος του παζαριού βιβλίου και με δεδομένο τον θόρυβο που δημιουργήθηκε, οι εκδότες επανέρχονται με μακροσκελή ανακοίνωση προσπαθώντας να βάλουν τα πράγματα στη θέση τους, να κάνουν ένα πρώτο απολογισμό και να διατυπώσουν τη γνώμη τους που –όπως τονίζουν- κανείς ποτέ δεν ζήτησε… Κάνοντας λόγο για «πολύ άδικη επίθεση από μερίδα του τοπικού τύπου» και για «παραπλανητικά και ψευδή δημοσιεύματα», γράφουν χαρακτηριστικά μεταξύ πολλών άλλων: «Οι ανώνυμες απειλές που διοχετεύονται μέσα από ρεπορτάζ τοπικών μέσων ενημέρωσης δεν μας αγγίζουν. Η αγάπη που μας έδειξε η Θράκη, σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να σκιαστεί από συντεχνιακές ενέργειες μιας μικρής ομάδας».
Αξίζει να σημειωθεί ότι χθες το απόγευμα έγινε η παράδοση βιβλίων που οι διοργανωτές προσέφεραν σε έντεκα βιβλιοθήκες της ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης (τέσσερις εκ των οποίων είναι της Ξάνθης). Οι υπεύθυνοι των βιβλιοθηκών παρέλαβαν τα προσφερόμενα βιβλία από τον συντονιστή της πολιτιστικής ημερίδας αντιστράτηγο ε.α. Θεόδωρο Πανά. Όσον αφορά στην Ξάνθη, πρόκειται για τη δημοτική βιβλιοθήκη της πόλης και αυτές του Ωραίου, της Μύκης και του 4ου γυμνασίου Ξάνθης. Οι υπόλοιπες είναι του Μορφωτικού Συλλόγου Νέων Σιδηροχωρίου (Ροδόπη), του Στρατιωτικού Μουσείου Κομοτηνής, τη βιβλιοθήκη του Πολιτιστικού Συλλόγου Ποντίων Θρυλορίου Ροδόπης, τη δημοτική βιβλιοθήκη της Αλεξανδρούπολης, την παιδική και εφηβική βιβλιοθήκη Φερών Έβρου, τη βιβλιοθήκη του δήμου Νέστου και τη δημοτική βιβλιοθήκη της Καβάλας.
«Πόλεμος, ψεύδη και συκοφαντίες, χωρίς καν να ακουστεί αντίλογος!»
Παρουσία του Γιώργου Μπάμπουρα, υπεύθυνου του εμπορικού κέντρου «Flamingo» όπου φιλοξενείται η διοργάνωση (αναφέρθηκε στις μεγάλες προσπάθειες ώστε να γίνει πραγματικότητα το πρώτο παζάρι βιβλίου στην Ξάνθη), συνομιλήσαμε με τον υπεύθυνο της διοργάνωσης Νίκο Μπαζίνα.
«Πρέπει να απαντήσουμε στοιχειωδώς σε μερικά πράγματα που ακούστηκαν αυτό τον καιρό και είναι αναληθή, συκοφαντικά και εξωπραγματικά» είπε εισαγωγικά ο συνομιλητής μας, δηλώνοντας: «Χωρίς καμιά ερώτηση, χωρίς να διασταυρώσουν καμιά πληροφορία και χωρίς κανείς να μας ρωτήσει, τοπικά μέσα έχουν απόψεις και τις δημοσιεύουν. Είναι κρίμα, το γράψαμε σε δελτίο τύπου που στείλαμε σε όλα τα μέσα ενημέρωσης και ελπίζουμε να δημοσιευτεί τουλάχιστον από την πλειονότητά τους. Δεν μπορεί να υπάρχει νοήμων άνθρωπος που να θεωρεί ότι αφήσαμε τα μεγάλα αστικά κέντρα για να έρθουμε στην Ξάνθη επειδή είναι η δυνατότερη εμπορική αγορά που βρήκαμε! Σ’ αυτό τον τόπο παραγνωρίζονται καμιά φορά οι προθέσεις, αλλά αυτό μας ξενίζει. Κανείς δεν έκανε τον κόπο να έρθει να μας ρωτήσει πριν δημοσιεύσει οτιδήποτε, γράφοντας μάλιστα ότι με περισσή θρασύτητα θα χαρίσουμε… δυο βιβλία σε βιβλιοθήκες! Εμείς όμως συγκεντρώσαμε βιβλία για έντεκα βιβλιοθήκες και διατέθηκαν επίσημα το απόγευμα της Τετάρτης».
Κλίνοντας σε όλες τις πτώσεις ότι «είναι κρίμα, άδικο και εκτός λογικής να συμβαίνει αυτό», ο κ. Μπαζίνας λέει: «Και τι δεν ακούσαμε: ότι πουλάμε βιβλία με το κιλό, ότι πουλάμε “προπολεμικά” βιβλία, ότι ήρθαμε να ‘κονομήσουμε και να φύγουμε. Πήγαν και μας κατήγγειλαν λέγοντας ότι δεν κόβουμε αποδείξεις! Καλά έκαναν, όπως καλά έκαναν και οι υπηρεσίες που ήρθαν και μας έλεγξαν. Ήρθε το Σ.Δ.Ο.Ε. και είμαστε πολύ χαρούμενοι που μας “έψαξε” χωρίς να μας κάνει ούτε μία σύσταση και μένοντας μερικές ώρες ελέγχοντας τα πάντα. Ναι, είμαστε. Και για όποιον ενδιαφέρεται, θα θέλαμε να πούμε ότι είναι η δεύτερη φορά που ελεγχόμαστε από το Σ.Δ.Ο.Ε. μέσα στον ίδιο χρόνο. Δεν φοβόμαστε, προσφέρουμε και τα κάνουμε όλα καλά. Αν μερικοί δεν θέλουν να το καταλάβουν αυτό και θέλουν να διαβάλουν, είναι δικό τους πρόβλημα».
Αξίζει να σημειωθεί ότι τα προσφερόμενα βιβλία -κατά κανόνα- δεν βρίσκονται πλέον στις προθήκες των βιβλιοπωλείων (έχουν κυκλοφορήσει πριν από πέντε χρόνια), ενώ οι διοργανωτές σημειώνουν ότι «τα βιβλιοπωλεία μπορούν να προμηθευτούν βιβλία από την εκποίηση στην τιμή χρέωσης από τους εκδότες, με την προϋπόθεση να πωληθούν στο κοινό στην ίδια φθηνή τιμή με την εκποίηση». Με τον κ. Μπαζίνα να δηλώνει με παράπονο ότι «δεν ήρθε ούτε ένας!»…
«Θέλουμε να είμαστε κάθε χρόνο στη Θράκη, αλλά δεν ξέρω αν θα είμαστε στην Ξάνθη…»
Περιγράφοντας την πορεία του εγχειρήματος αλλά και την ανταπόκριση που αυτό βρήκε από τον κόσμο της ευρύτερης περιοχής, ο συνομιλητής μας δηλώνει: «Όταν ξεκίνησε αυτή η ιστορία οι εκδότες ήταν επιφυλακτικοί, δυσανασχετώντας που ζητήσαμε να διαθέσουν βιβλία τους με ένα και δύο ευρώ. Θεωρούσαν ότι είναι κάτι αποτυχημένο που δεν έχει νόημα, όμως εμείς οι ρομαντικοί το πιστέψαμε και είπαμε ότι θα το κάνουμε για λίγες μέρες, γιατί το έχει ανάγκη ο κόσμος. Αποδείχτηκε ότι ήταν έτσι, η ελπίδα μας ήταν βάσιμη και ο κόσμος φαίνεται να ζητάει τέτοιες κινήσεις. Οι συμμετέχοντες εκδότες έγιναν διακόσιοι! Τόσοι δεν συμμετέχουν πουθενά σήμερα, το πολύ εκατό εκδότες είναι στις μεγαλύτερες εκθέσεις πανελλαδικά! Κι αυτό κάτι σημαίνει, είναι ευχαριστημένοι και οι ίδιοι, αλλά το κυριότερο είναι αυτό που εισπράττουμε από τον κόσμο». Και προσθέτει εμφατικά: «Δεν πουλάμε… πιστωτικές και δάνεια ούτε εξαπατούμε τον κόσμο, φθηνά βιβλία δίνουμε που τα χρειάζονται όλοι. Ξέρεις πόσο συγκινητικό είναι να έρχονται και να σ’ ευχαριστούν, να σου λένε μπράβο και να σου ζητάνε να ξαναγίνει αυτό; Σε τέτοιους καιρούς ξέρεις πόσο δύσκολο είναι να σου ζητάνε να τους κρατήσεις βιβλία που κάνουν ενάμισι ευρώ για να έρθουν και να τα πάρουν άλλη μέρα; Δεν το είχαμε ποτέ αυτό, είναι φοβερό».
Αναφορικά με την ιδέα της διάθεσης των βιβλίων και μάλιστα σε χαμηλές τιμές, ο κ. Μπαζίνας εξηγεί: «Με το υπάρχον φορολογικό σύστημα στην Ελλάδα, οι μεγάλες εταιρείες έχουν μεγάλα αποθέματα με υπεραξία και φορολόγηση στις αποθήκες τους. Πραγματικά τούς είναι βάρος κι εμείς είπαμε αυτά τα περισσευούμενα και κλειδωμένα βιβλία να τα δώσουμε στον κόσμο, όσο μπορούμε και όπου μπορούμε, σε όσους περισσότερους». Όμως, τα τεκταινόμενα που περιγράφονται παραπάνω, φέρνουν σκεπτικισμό μεταξύ των διοργανωτών, που μάλλον… θα αργήσουν να ξανάρθουν στην Ξάνθη. «Θέλουμε να το επαναλάβουμε, θέλουμε να είμαστε κάθε χρόνο στη Θράκη, αλλά δεν ξέρω αν θα είμαστε στην Ξάνθη» λέει με νόημα ο κ. Μπαζίνας, προσθέτοντας: «Μερικοί δήμοι μάς υποδέχτηκαν με ιδιαίτερα μεγάλη θέρμη, συζητήσαμε με τους δημάρχους και τους ευχαριστούμε πάρα πολύ για το ενδιαφέρον τους και για το να μας καλέσουν στις πόλεις τους. Εμείς θέλουμε να κάνουμε καλό όπου πηγαίναμε».
Κλείσαμε τη συνομιλία μας, με τον κ. Μπαζίνα να ανακεφαλαιώνει λέγοντας: «Αυτά που συναντήσαμε εδώ μας ξένισαν. Όχι η συμπεριφορά του κόσμου και η αγάπη που μας έδειξε, αλλά η αντίδραση μερικών τοπικών μέσων ενημέρωσης που φέρθηκαν με τρόπο απερίγραπτα κακό που νομίζω ότι επιφέρει και νομικές κυρώσεις. Δεν μπορείς να βγαίνεις και να λες συνειδητά ψέματα, να διαβάλεις και να δημιουργείς πρόβλημα ηθικό και οικονομικό στον άλλο επειδή απλώς έτσι θέλεις. Κατανοούμε το δικαίωμα του καθενός στην άποψή του, εμείς ειδικά οι εκδότες είμαστε ευαίσθητοι στην ελευθερία της γνώμης και του τύπου, αλλά δεν υπήρξε αντίλογος. Δεν μας ρώτησε ποτέ κανείς το παραμικρό κι αυτό το θεωρούμε έγκλημα».
Τζένη Κατσαρή-Βαφειάδη: “Μα εδώ το βιβλίο έχει μπει στα super markets!“
Η διοργάνωση προκάλεσε αντιδράσεις και προσφυγές από εκδότες-βιβλιοπώλες της Ξάνθης, που έκαναν λόγο για «ανταγωνισμό σε βάρος τους αλλά και υποβάθμιση του βιβλίου όταν πωλείται σε “παζάρι εκποίησης”». Ξοδεύοντας περισσότερη ενέργεια σε αντιδράσεις παρά σε δράσεις, δείχνουν να προσπερνούν θεωρητικά αλλά και με τις πρακτικές τους αυτό που γίνεται στις μεγάλες πόλεις –εδώ και πολλά χρόνια αλλά ειδικά στις μέρες μας- και να θέτουν το εμπόριο και τα συμφέροντά τους πάνω από την προσφορά γνώσης για την οποία κόπτονται με κάθε ευκαιρία…
Αυτά επεσήμανε άλλωστε και η εκδότρια του «Παρατηρητή της Θράκης» Τζένη Κατσαρή-Βαφειάδη. Όσο για τις αντεγκλήσεις που δημιούργησε το παζάρι του βιβλίου, σημείωσε: «Έχουν ενδιαφέρον γιατί αναρωτιούνται αν το βιβλίο μπορεί να αντιμετωπιστεί ως εμπορεύσιμο είδος. Μα εδώ το βιβλίο έχει μπει στα super markets! Έχει γίνει best seller… Κι επειδή ζώντας στην περιφέρεια ζηλεύω γιατί δεν μπορώ να αγοράσω τα βιβλία που θέλω, χάρηκα πολύ γι’ αυτό το παζάρι και ως αναγνώστρια. Γιατί θα πάω να σεργιανίσω, γιατί μου λείπουν οι εκθέσεις βιβλίου, μου λείπουν οι πάγκοι που έβλεπα π.χ. στη Θεσσαλονίκη και μπορούσα να πάρω ένα βιβλίο. Το παζάρι θα δώσει το ερέθισμα στο βιβλιόφιλο κοινό να προμηθευτεί βιβλία σε χαμηλή τιμή. Συμμερίζομαι την αγωνία των βιβλιοπωλών, το ζήτημα είναι όμως να βρούμε τον δρόμο προς το βιβλίο».
Σημειώνοντας ότι «εμείς που ζήσαμε στη φτωχότερη μεταπολεμική Ελλάδα, ανοίξαμε τον δρόμο προς τη φιλαναγνωσία ξεφυλλίζοντας συγκεκριμένες εκδόσεις» και κάνοντας μια ενδεικτική αναδρομή, η συνομιλήτριά μας κατέληξε λέγοντας: «Το πιο ευοίωνο μήνυμα της εποχής μας είναι να μπορέσουμε να ανασυγκροτηθούμε, κάτι που θα αρχίσει από την ανασυγκρότηση της σκέψης μας. Χαιρετίζω την προσέλευση των ανθρώπων που ενδιαφέρονται για το βιβλίο στο παζάρι, πιστεύοντας ότι ποτέ δεν θα αφήσουν το βιβλιοπωλείο για το εξειδικευμένο βιβλίο και για την καλή έκδοση που θέλουν. Και μέσα από τα παζάρια θα γίνουν συστηματικοί πελάτες των βιβλιοπωλείων».
