Μέσα στα χρόνια της (οικονομικής) κρίσης έχει κατασκευαστεί ένας μύθος ότι η χώρα διαθέτει μυθικά κοιτάσματα πετρελαίου που παραμένουν ανεκμετάλλευτα και τα οποία μόλις αξιοποιηθούν θα μετατρέψουν την Ελλάδα από τη μια μέρα στην άλλη σε Κουβέιτ, με την ενεργειακή επάρκεια και την ευημερία να γίνονται καθημερινές εμπειρίες όλων των πολιτών.
Όντως, η Ελλάδα είναι μια πολύ πλούσια χώρα σε επίπεδο φυσικού περιβάλλοντος. Ωστόσο, η άβολη -για πολλούς- αλήθεια είναι ότι υπάρχει μεγάλη αβεβαιότητα για το μέγεθος των απολήψιμων κοιτασμάτων που βρίσκονται στη χώρα. Οι πιο πρόσφατες εκτιμήσεις για τις τρεις περιοχές που βρίσκονται σε πιο προχωρημένο στάδιο ερευνών είναι εκατό εκατομμύρια βαρέλια για την περιοχή των Ιωαννίνων, διακόσια εκατομμύρια βαρέλια για το κοίτασμα του Πατραϊκού Κόλπου και περίπου 10,7 εκατομμύρια βαρέλια για το κοίτασμα του Κατάκολου, τα οποία θα εξορυχθούν μέσα σε χρονικό διάστημα 25 ετών, σύμφωνα με τις υπογραφείσες συμβάσεις. Αν θεωρητικά αυτή η ποσότητα κάλυπτε τις ανάγκες της Ελλάδας, αντί να πωλείται στις διεθνείς αγορές θα αρκούσε για να τις καλύψει για λιγότερο από τριάμισι χρόνια!
Από την άλλη μεριά, οι έρευνες και οι εξορύξεις πετρελαίου και φυσικού αερίου στην Ελλάδα δεν αναμένεται να αποφέρουν κάποιο σημαντικό έσοδο για τη χώρα μας. Κι αυτό κυρίως λόγω του ότι τα αποδεδειγμένα εκμεταλλεύσιμα αποθέματα της χώρας μας είναι πολύ μικρά, αλλά και λόγω της μεγάλης αβεβαιότητας που υπάρχει για το μέγεθος των ανεξερεύνητων ακόμα κοιτασμάτων της Ελλάδας. Ακόμα όμως και αν είχαμε τεράστια και πλούσια αποθέματα, ο θετικός αντίκτυπος που θα είχαν οι εξορύξεις στην εγχώρια οικονομία μας θα εξακολουθούσε να ήταν αβέβαιος. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελούν αρκετές γειτονικές χώρες με πολύ μεγαλύτερα κοιτάσματα από τα δικά μας(π.χ. Αλβανία, Ρουμανία), οι οποίες εξακολουθούν να έχουν πολύ φτωχότερα επίπεδα διαβίωσης και να παρουσιάζουν ασθενείς οικονομικές επιδόσεις συγκριτικά όχι μόνο με το Κουβέιτ αλλά και με την Ελλάδα. Επιπλέον, όπως στοιχειοθετούν πολλές μελέτες που μιλούν για «κατάρα του πετρελαίου», οι εξορύξεις συνήθως δεν οδηγούν σε ανάπτυξη και ευημερία. Αντιθέτως, ενδυναμώνουν την εξάρτηση μιας χώρας από μια «μονοκαλλιέργεια», έναν μη ανανεώσιμο πόρο, συχνά εις βάρος άλλων παραγωγικών δραστηριοτήτων όπως ο τουρισμός, η γεωργία, η αλιεία, κτλ. Η εξάρτηση της δυτικής Μακεδονίας από τον λιγνίτη είναι βροντερό παράδειγμα.
Με άλλα λόγια, το ότι οι εξορύξεις πετρελαίου ισοδυναμούν με πλούτο και κοινωνική ευημερία αποτελεί έναν μεγάλο μύθο που κάποια στιγμή πρέπει να τελειώσει, ώστε η έμφαση να δοθεί σε κάτι που δυστυχώς αρκετοί ακόμα το θεωρούν δεδομένο και άτρωτο: τον φυσικό μας πλούτο.
60.000 τετραγωνικά χιλιόμετρα θαλάσσιας έκταση (σχεδόν όσο η μισή ηπειρωτική Ελλάδα) παραχωρούνται σε εταιρείες για έρευνα και εξόρυξη πετρελαίου, με συνέπειες σε περιβάλλον, κοινωνία και οικονομία. Αυτή η θαλάσσια περιοχή καλύπτει σχεδόν το σύνολο του Ιονίου Πελάγους και φτάνει ως τα δυτικά και νοτιοδυτικά της Κρήτης, περιλαμβάνοντας επομένως και την ελληνική τάφρο που χαρακτηρίζεται από πολύ μεγάλα βάθη σε πολύ μικρή απόσταση από την ακτή. Αξίζει να σημειωθεί ότι στην ελληνική τάφρο και συγκεκριμένα δυτικά- νοτιοδυτικά της Πύλου, εντοπίζεται το βαθύτερο σημείο της Μεσογείου που ξεπερνά τα 5.100 μέτρα. Η ελληνική τάφρος αποτελεί σπίτι για δεκάδες παγκοσμίως σπάνια είδη που βρίσκονται υπό καθεστώς προστασίας, όπως είναι οι φάλαινες (πτεροφάλαινες), τα κητώδη (φυσητήρες, ζιφιοί), τα δελφίνια (ρινοδέλφινα, σταχτοδέλφινα, ζωνοδέλφινα), οι θαλάσσιες χελώνες και οι μεσογειακές φώκιες. Οποιαδήποτε ερευνητική ή εξορυκτική δραστηριότητα στην ανοιχτή θάλασσα και σε βάθη χιλιάδων μέτρων απειλεί όχι μόνο αυτά τα μοναδικά είδη που ζουν στην περιοχή, αλλά και τις παράκτιες κοινότητες, την εθνική οικονομία και κατ’ επέκταση το μέλλον της χώρας μας.
Τα σχέδια της κυβέρνησης και των πετρελαϊκών εταιρειών για εξορύξεις πετρελαίου ή φυσικού αερίου από το βόρειο Ιόνιο μέχρι και τα νότια της Κρήτης, πρέπει να μας αφορούν όλους
- γιατί οι ακτές της χώρας μας κινδυνεύουν από μια πετρελαιοκηλίδα, από μια τραγική επανάληψη όσων ζήσαμε στον Σαρωνικό πριν από περίπου ένα χρόνο (Σεπτέμβριος 2017). Ο κίνδυνος μάλιστα θα είναι ακόμη μεγαλύτερος αν σκεφτείς ότι οι εξορύξεις αυτές θα γίνουν σε ακραία βάθη χιλιάδων μέτρων
- γιατί κρίνεται το μέλλον της χώρας αφού υπονομεύεται το μέλλον των παιδιών της, οι μοναδικές της θάλασσες, η αλιεία και ο τουρισμός της, αντιμετωπίζοντας αυτό τον γαλάζιο παράδεισο σαν μία τεράστια «πλατφόρμα εξόρυξης πετρελαίου»
- γιατί μοναδικά πλάσματα που δίνουν ζωή στις θάλασσές μας και συμβολίζουν τα καλοκαίρια μας κινδυνεύουν ακόμα και με θάνατο ήδη από το στάδιο των σεισμικών ερευνών.
Το εγχείρημα που ετοιμάζεται να ξεκινήσει είναι πολύ επικίνδυνο για να μένουμε, ως ενεργοί πολίτες αυτής της χώρας, αμέτοχοι. Είναι καιρός να ενημερωθούμε, να κατανοήσουμε και να πάρουμε ξεκάθαρη θέση κατά των εξορύξεων πετρελαίου στη χώρα μας και υπέρ μιας κοινωνίας που δεν βασίζεται σε πρόσκαιρα και αβέβαια κέρδη, αλλά ευθυγραμμίζεται με την αειφορία. Ας δείξουμε ότι είναι ένα θέμα που μας αφορά άμεσα!
Δημήτρης Ιμπραήμ
υπεύθυνος εκστρατείας ενάντια στους υδρογονάθρακες
W.W.F. Ελλάς
