Καθορίστηκαν οι εισφορές αυτοαπασχολούμενων προερχόμενων από τον Ο.Γ.Α. με εγκύκλιο του υπουργείου Εργασίας, την οποία υπογράφει ο υφυπουργός Κοινωνικών Ασφαλίσεων Τάσος Πετρόπουλος.
Ειδικότερα, από 1/1/2017 επέρχονται ουσιαστικές αλλαγές στο ύψος και στον τρόπο υπολογισμού των ασφαλιστικών εισφορών των προσώπων που με βάση τις γενικές, ειδικές ή καταστατικές διατάξεις του Ο.Γ.Α. υπάγονταν μέχρι την έναρξη ισχύος του νέου ασφαλιστικού νόμου (Ν.4387/2016) ως αυτοαπασχολούμενοι στην ασφάλιση του κλάδου κύριας ασφάλισης αγροτών του Ο.Γ.Α. ή θα υπάγονται σε αυτόν μετά και την αυτοδίκαιη ένταξή του στον Ε.Φ.Κ.Α.
Στο πεδίο εφαρμογής του άρθρου 40 υπάγονται οι αυτοτελώς απασχολούμενοι στην αγροτική οικονομία για τους οποίους βάσει των γενικών, ειδικών ή καταστατικών διατάξεων του Ο.Γ.Α., όπως ίσχυαν μέχρι την έναρξη ισχύος του Ν.4387/2016 προκύπτει υποχρέωση υπαγωγής στην ασφάλιση. Ειδικότερα υπάγονται:
- οι αγρότες, κτηνοτρόφοι, πτηνοτρόφοι, μελισσοκόμοι, αλιείς κλπ.
- όσοι σύμφωνα με τις γενικές ή ειδικές καταστατικές διατάξεις του Ο.Γ.Α. όπως ίσχυαν μέχρι την έναρξη ισχύος του Ν.4387/2016 υπάγονταν ή θα υπάγονται στην ασφάλιση του Ο.Γ.Α. με εισοδηματικά ή πληθυσμιακά κριτήρια
- οι κατά κύριο επάγγελμα τουλάχιστον για μια πενταετία αγρότες όπως ορίζονται από το Μητρώο Αγροτών, καθώς και τα φυσικά πρόσωπα που εντάσσονται σε επιδοτούμενα προγράμματα αγροτικής ανάπτυξης νέων γεωργών, που εγκαθιστούν φωτοβολταϊκά συστήματα συνολικής ισχύος μέχρι 100kw
- οι απασχολούμενοι στην αγροτική οικονομία, πρώην ασφαλισμένοι του Ο.Γ.Α. που έχουν ενταχθεί στα επενδυτικά προγράμματα για την αγροτική ανάπτυξη, όπως αυτά του αγροτουρισμού και της αγροβιοτεχνίας, στο πλαίσιο κανονισμών της Ε.Ε. και χρηματοδοτούνται για τον σκοπό αυτό
- οι κατά κύριο επάγγελμα αγρότες και αγρότισσες που είναι παράλληλα και μέλη αγροτικών συνεταιρισμών, καθώς και οι αγρεργάτες που απασχολούνται σε παραγωγούς αγροτικών προϊόντων και ως λιανοπωλητές σε λαϊκές αγορές
- ο/η σύζυγος και τα ενήλικα τέκνα οικογένειας, σε περίπτωση οικογενειακής αγροτικής εκμετάλλευσης. Επίσης, τα μέλη οικογενειών αλιέων, κατόχων αλιευτικού σκάφους
- οι μοναχοί/ες που απασχολούνται σε αγροτικές εργασίες, οι οποίοι έχουν υπαχθεί ή θα υπαχθούν προαιρετικά στην ασφάλιση.
- οι ασφαλισμένοι οι οποίοι σύμφωνα με τις γενικές, ειδικές ή καταστατικές διατάξεις όπως ίσχυαν μέχρι την έναρξη ισχύος του Ν.4387/2016 υπάγονταν ή θα υπάγονται στον Κλάδο Κύριας Ασφάλισης Αγροτών του Ο.Γ.Α. και οι οποίοι απασχολούνται εποχικά για χρονικό διάστημα μέχρι 150 ημέρες ετησίως σε επιχειρήσεις ή εκμεταλλεύσεις που μεταποιούν, τυποποιούν και διακινούν προϊόντα εδάφους, κτηνοτροφίας, αλιείας, δασοπονίας, θηραματοπονίας και κάθε είδους εκτροφών, οι οποίοι συνεχίζουν να ασφαλίζονται ως αυτοτελώς απασχολούμενοι αγρότες για τη συγκεκριμένη απασχόλησή τους εξαιρούμενοι της ασφάλισής τους ως μισθωτοί
- όσοι έχουν παύσει την γεωργική τους δραστηριότητας κατ’ εφαρμογή του κανονισμού (Ε.Ο.Κ.) αριθ. 1096/88 του συμβουλίου της 25ης Απριλίου 1988 σχετικά με την καθιέρωση κοινοτικού καθεστώτος για την ενθάρρυνση της παύσης γεωργικής δραστηριότητας, όπου οι εντασσόμενοι στο μέτρο αυτό αγρότες και οι σύζυγοί τους συνεχίζουν και μετά τη λήξη του μέτρου και μέχρι τη συμπλήρωση και του 67ου έτους της ηλικίας τους να λογίζονται ως ενεργοί αγρότες σε ότι αφορά τα ασφαλιστικά τους δικαιώματα και την ιατροφαρμακευτική τους περίθαλψη. Επισημαίνεται ότι τα ανωτέρω ισχύουν ακόμα και σε περίπτωση που το μέτρο λήξει πριν τη συμπλήρωση του 67ου έτους ηλικίας των εντασσόμενων σε αυτό.
Στο άρθρο 40 δεν εντάσσονται:
- Οι ιδιοκτήτες τουριστικών καταλυμάτων των παρ. 1 και 2 του άρθρου 2 του Ν.2160/1993 και του Π.Δ. 33/1979 όπως ισχύουν, και γενικά όλων των κύριων και μη κύριων καταλυμάτων με σήμα λειτουργίας του Ε.Ο.Τ., δυναμικότητας έως και πέντε δωματίων σε ολόκληρη την επικράτεια, καθώς και τουριστικών καταλυμάτων από έξι έως δέκα δωματίων που είναι παράλληλα εγγεγραμμένοι στο Μητρώο Αγροτών και Αγροτικών Εκμεταλλεύσεων με βάση τα οριζόμενα στο άρθρο 58 του Ν.4144/2013. Τα πρόσωπα αυτά, λόγω της εξαίρεσής τους από την ασφάλιση στον Ο.Γ.Α. σύμφωνα με την παρ. 3 του άρθρου 1 του Ν.4425/2016, υπάγονται από 1-1-2017 στα προβλεπόμενα στο άρθρο 39 του Ν.4387/2016.
- Οι μισθωτοί-ανειδίκευτοι εργάτες, μετακλητοί πολίτες τρίτων χωρών οι οποίοι υπήχθησαν στην ασφάλιση του Ο.Γ.Α. από 1-1-2004, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 7 του Ν.3232/2004, όπως αντικαταστάθηκαν με τις διατάξεις του άρθρου 52 του Ν.3518/2006. Τα πρόσωπα αυτά από 1-1-2017 καταβάλλουν μηνιαία ασφαλιστική εισφορά για τον κλάδο σύνταξης ως μισθωτοί, εφαρμοζομένων αναλόγως των σχετικών διατάξεων για τους ασφαλισμένους μισθωτούς που προέρχονται από το Ι.Κ.Α.-Ε.Τ.Α.Μ. Το ποσοστό της μηνιαίας ασφαλιστικής εισφοράς εργοδότη-ασφαλισμένου διαμορφώνεται ισόποσα και σταδιακά από 1-1-2017 και έως 31-12-2019 ώστε από 1-1-2020 να έχει διαμορφωθεί στο ύψος του άρθρου 38 του Ν.4387/2016 που αφορά στις εισφορές των μισθωτών.
Κατηγορίες που εντάσσονται στην προαναφερόμενη περίπτωση:
Α) Μισθωτοί ανειδίκευτοι εργάτες: Εργάτες ζωικής παραγωγής (βουστάσια, χοιροτροφικές μονάδες, πτηνοτροφεία, εκτροφεία γουνοφόρων ζώων, εκμετάλλευση αιγοπροβάτων κλπ)
Εργάτες φυτικής παραγωγής (μανιτάρια, φύκια κλπ), αλιεργάτες, εργάτες ιχθυοκαλλιέργειας, δύτες στον πρωτογενή αγροτικό τομέα, όπως ορίζεται με τις διατάξεις του άρθρου 52 του Ν.3518/2006.
Β) Μετακλητοί πολίτες τρίτων χωρών: Πολίτες τρίτων χωρών που σύμφωνα με τον Ν.4251/2014 προσκαλούνται από εργοδότες με σκοπό την απασχόληση σε αγροτικές εργασίες για ορισμένο χρονικό διάστημα.
Βάση υπολογισμού εισφοράς υπαγόμενων στην ασφάλιση του άρθρου 40
Η εισφορά καταβάλλεται επί του εισοδήματός, όπως αυτό καθορίζεται με βάση το καθαρό φορολογητέο εισόδημα από την ασκούμενη αγροτική δραστηριότητα, καθώς και κάθε άλλη δραστηριότητα που υπάγεται στην ασφάλιση του Ο.Γ.Α. κατά το προηγούμενο φορολογικό έτος. Ως κατώτατο μηνιαίο ασφαλιστέο εισόδημα για τον υπολογισμό της μηνιαίας ασφαλιστικής εισφοράς ορίζεται το ποσό που αναλογεί στο 70% του εκάστοτε προβλεπομένου κατώτατου βασικού μισθού άγαμου μισθωτού άνω των 25 ετών (586,08 Χ70% = 410,26 ευρώ). Ως ανώτατο όριο μηνιαίου ασφαλιστέου εισοδήματος για τον υπολογισμό της μηνιαίας ασφαλιστικής εισφοράς αποτελεί το δεκαπλάσιο του ποσού που αντιστοιχεί στο βασικό μισθό άγαμου μισθωτού άνω των 25 ετών (σήμερα 586,08 x 10 = 5860,80 ευρώ).
Στην περίπτωση οικογενειακής αγροτικής εκμετάλλευσης στην οποία απασχολείται ο/η σύζυγος και τα ενήλικα τέκνα, ως φορολογητέο εισόδημα του καθενός απ’ αυτούς λαμβάνεται υπόψη το κατώτατο ασφαλιστέο εισόδημα, (δηλαδή 70% του εκάστοτε προβλεπόμενου κατώτατου βασικού μισθού άγαμου μισθωτού άνω των 25 ετών, ήτοι σήμερα 410,26 ευρώ). Σε περίπτωση, όμως, που το ετήσιο φορολογητέο εισόδημα, (δηλαδή το συνολικό εισόδημα όλων των μελών της εκμετάλλευσης) είναι μεγαλύτερο από το γινόμενο του αριθμού των μελών της εκμετάλλευσης επί την ελάχιστη βάση υπολογισμού αναγόμενη σε ετήσια βάση (δηλαδή αριθμός μελών Χ το 70% του εκάστοτε προβλεπόμενου κατώτατου βασικού μισθού άγαμου μισθωτού άνω των 25 ετών Χ 12), τότε η εισφορά ισούται για όλα τα μέλη της εκμετάλλευσης με το πηλίκο της διαίρεσης του συνολικού φορολογητέου εισοδήματος διά του αριθμού των μελών.
Ποσοστό εισφοράς
Ορίζεται μηνιαία ασφαλιστική εισφορά ύψους 20% επί της ανωτέρω βάσης υπολογισμού από 01-01-2022. Μέχρι αυτή την ημερομηνία, υφίσταται μεταβατικό στάδιο, ως εξής:
Από 01-07-2015 έως και 31-12-2016, το ύψος της μηνιαίας ασφαλιστικής εισφοράς του κλάδου κύριας σύνταξης αυξάνεται κατά τρεις ποσοστιαίες μονάδες και διαμορφώνεται στο 10% επί των υφιστάμενων κατά τη δημοσίευση του νόμου ασφαλιστικών κατηγοριών.
Από 01-01-2017 και εφεξής, οι υφιστάμενες ασφαλιστικές κατηγορίες καταργούνται και το ποσοστό της μηνιαίας ασφαλιστικής εισφοράς υπολογίζεται πλέον ως ποσοστό επί του φορολογητέου εισοδήματος, αναγόμενο σε μηνιαία βάση, δηλαδή επί του καθαρού φορολογητέου εισοδήματος από την ασκούμενη αγροτική δραστηριότητα, καθώς και κάθε άλλη δραστηριότητα που υπάγεται στην ασφάλιση του Ο.Γ.Α. κατά το προηγούμενο οικονομικό έτος διά του 12.
- Από 01-01-2017 έως και 31-12-2017 το ποσοστό της μηνιαίας ασφαλιστικής εισφοράς διαμορφώνεται σε 14% επί του φορολογητέου εισοδήματος
- Από 01-01-2018 έως και 31-12-2018 το ανωτέρω ποσοστό διαμορφώνεται σε 16%
- Από 01-01-2019 έως και 31-12-2019 το ανωτέρω ποσοστό διαμορφώνεται σε 18%
- Από 01-01-2020 έως και 31-12-2020 το ανωτέρω ποσοστό διαμορφώνεται σε 19%
- Από 01-01-2021 έως και 31-12-2021 το ανωτέρω ποσοστό διαμορφώνεται σε 19,5%
- Από 01-01-2022 και εντεύθεν το ανωτέρω ποσοστό διαμορφώνεται στο τελικό 20%.
Ασφαλιστικές εισφορές Λογαριασμού Αγροτικής Εστίας (παρ. 10)
Όπως προβλέπεται στην παρ. 10 του άρθρου 40 του Ν.4387/2016, οι ασφαλισμένοι του ιδίου άρθρου στο Λογαριασμό Αγροτικής Εστίας του Ο.Γ.Α. θα καταβάλουν από 01-01-2017 εισφορά υπέρ του λογαριασμού, καταργούμενης της κρατικής επιχορήγησης. Η εισφορά βαρύνει τον ασφαλισμένο και συνεισπράττεται με τις εισφορές για τον κλάδο κύριας σύνταξης και λοιπών παροχών του Ε.Φ.Κ.Α. Το ποσοστό της εισφοράς ορίζεται σε ποσοστό 0,25% επί του ασφαλιστέου εισοδήματος.
Εισφορά υπέρ του Ειδικού Λογαριασμού Ανεργίας του Ο.Α.Ε.Δ.
Με τις ρυθμίσεις του άρθρου 44 παρ. 2 του Ν.3986/2011, όπως αντικαταστάθηκε με το άρθρο 50 του Ν.4144/2013, συστάθηκε στον Ο.Α.Ε.Δ. ο Ειδικός Λογαριασμός Ανεργίας υπέρ των Αυτοτελώς και Ανεξάρτητα Απασχολούμενων, για τη χρηματοδότηση του οποίου οι ασφαλισμένοι του Ο.Α.Ε.Ε. και του Ε.Τ.Α.Α. (ελεύθεροι επαγγελματίες) καταβάλλουν μηνιαία εισφορά ύψους 10,00 ευρώ. Η ανωτέρω εισφορά εξακολουθεί να συνεισπράττεται και μετά την 01/01/2017 από τον Ε.Φ.Κ.Α. με τις ασφαλιστικές εισφορές και να αποδίδεται στον Ο.Α.Ε.Δ.
Καταβολή μειωμένων ασφαλιστικών εισφορών
Πέραν των προβλεπόμενων μειώσεων στις ασφαλιστικές εισφορές για τους ασφαλισμένους κάτω πενταετίας (προερχόμενους από τον Ο.Α.Ε.Ε. και το Ε.Τ.Α.Α.), δικαίωμα καταβολής μειωμένων ασφαλιστικών εισφορών προβλέπεται και στις εξής περιπτώσεις:
α) Όσοι ασφαλισμένοι συμπληρώνουν σαράντα χρόνια ασφάλισης, μπορούν με αίτησή τους να καταβάλουν μειωμένη κατά 50% ασφαλιστική εισφορά, παραιτούμενοι όμως από την προσαύξηση της σύνταξής τους για τα επόμενα έτη ασφάλισης (αφορά σε ασφαλισμένους προερχόμενους από τον Ο.Α.Ε.Ε. και το Ε.Τ.Α.Α.)
β) Καταβολή μειωμένων κατά 50% ασφαλιστικών εισφορών για γυναίκες που εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής των διατάξεων του άρθρου 141 παρ. 2 του Ν.3655/2008 κατά το πρώτο δωδεκάμηνο απασχόλησης που ακολουθεί τον μήνα του τοκετού. Η ανωτέρω μείωση αφορά και γυναίκες προερχόμενες από τον Ο.Γ.Α. και, ως εκ τούτου, καταργούνται οι ειδικές ρυθμίσεις του άρθρου 2 παρ. 7 του Ν.3227/2004.
Όπως προαναφέρθηκε, βάση υπολογισμού των ασφαλιστικών εισφορών από 01/01/2017 αποτελεί το καθαρό φορολογητέο αποτέλεσμα κατά το προηγούμενο φορολογικό έτος. Συνεπώς, για τις ασφαλιστικές εισφορές του 2017 λαμβάνεται το εισόδημα που αποκτήθηκε από τον ασφαλισμένο κατά το έτος 2016. Έως ότου καταστεί ευχερής η έγκαιρη χρήση των εισοδημάτων του προηγούμενου φορολογικού έτους, η βάση υπολογισμού των πάσης φύσεως ασφαλιστικών εισφορών προκύπτει από το πιο πρόσφατο εκκαθαρισμένο φορολογικό έτος.
Με τις διατάξεις του άρθρου 59 του Ν. 4445/2016 δίνεται η δυνατότητα στους ελεύθερους επαγγελματίες, αυτοαπασχολούμενους και αγρότες, να προχωρήσουν από 01/01/2017 σε μερική καταβολή του ποσού των ασφαλιστικών τους εισφορών. Το ποσό των ασφαλιστικών εισφορών των ανωτέρω προσώπων που δεν καταβάλλεται, βάσει των άρθρων 39 και 40 του Ν. 4387/2016, κατά τον χρόνο λήξης της προθεσμίας πληρωμής των μηνιαίων ασφαλιστικών εισφορών, επιβαρύνεται με τις νόμιμες προσαυξήσεις και τόκους. Σε περίπτωση που κατά τον χρόνο λήξης της προθεσμίας πληρωμής των μηνιαίων ασφαλιστικών εισφορών καταβληθεί ποσό μεγαλύτερο από αυτό που απαιτείται, το επιπλέον ποσό μεταφέρεται ως πιστωμένο και συμψηφίζεται με τις ασφαλιστικές εισφορές του επόμενου χρονικού διαστήματος.
Καθορισμός λεπτομερειών με υπουργική απόφαση
Για ειδικότερα θέματα που αφορούν στους κανόνες προσδιορισμού της βάσης υπολογισμού των ασφαλιστικών εισφορών ανά επαγγελματική δραστηριότητα, καθώς και στον τρόπο είσπραξης των ασφαλιστικών εισφορών, προβλέπεται η έκδοση σχετικών υπουργικών αποφάσεων.
Τέλος, επισημαίνεται ότι τα ανωτέρω αφορούν περιπτώσεις άσκησης επαγγελματικής δραστηριότητας ή δραστηριοτήτων για τις οποίες προκύπτει υποχρέωση ασφάλισης σε έναν από τους εντασσόμενους στον Ε.Φ.Κ.Α. φορείς. Για τις περιπτώσεις υποχρεωτικής ασφάλισης σε περισσότερους του ενός εντασσόμενους φορείς θα επακολουθήσουν νεότερες οδηγίες.
Α.Τ. – Newsroom Δ.Ο.Λ.
